Mùa hạn hán tồi tệ nhất trong gần một thập kỷ đã ảnh hưởng nặng nề đến những người trồng cà phê Việt Nam, làm dấy lên lo ngại về giá cà phê espresso đắt đỏ hơn trên toàn thế giới, ngay cả khi một số nông dân vẫn duy trì năng suất khỏe mạnh nhờ các biện pháp đối phó thông minh.
Dự báo trong nước cho vụ thu hoạch cà phê vào mùa tới tại Việt Nam, nước sản xuất cà phê lớn thứ hai thế giới, vẫn ảm đạm.
Theo Phó Giám đốc Nguyễn Ngọc Quỳnh, Sở Giao dịch Hàng hóa Việt Nam (MXV) dự kiến sản lượng giảm 10-16% do đợt nắng nóng khắc nghiệt tấn công vùng cà phê Tây Nguyên từ tháng 3 đến đầu tháng 5.
Tuy nhiên, những cơn mưa trở lại trong những tuần gần đây đã cải thiện triển vọng, thúc đẩy niềm tin của nông dân và các quan chức. Nhưng vẫn chưa rõ liệu thời tiết được cải thiện có giúp tăng sản lượng và giảm giá hạt robusta, loại hạt thường được tìm thấy trong cà phê espresso và cà phê hòa tan, mặt hàng mà Việt Nam là nước sản xuất hàng đầu thế giới hay không.
“Tôi dự đoán sản lượng cà phê cả nước sẽ giảm 10-15%, nhưng trang trại của tôi sẽ tăng sản lượng”, ông Nguyễn Hữu Long, người trồng cà phê trên đồn điền rộng 50 ha ở Gia Lai, một trong những tỉnh sản xuất cà phê hàng đầu Việt Nam, cho biết.
Để bảo vệ cây cà phê trong đợt nắng nóng, ông duy trì độ ẩm cho đất xung quanh cây bằng cách phủ lá lên. Trái ngược với tập quán địa phương là chặt cây sau vài năm để cải tạo đất, ông để cà phê phát triển hàng chục năm. Kết quả là cây có bộ rễ ăn sâu hơn và khả năng tiếp cận nguồn nước ngầm rộng hơn.
Doãn Văn Thắng, 39 tuổi, cho biết thêm, những người nông dân trong vùng trồng cà phê của ông cũng xới đất xung quanh cây để cải thiện khả năng hấp thụ nước mưa và phân bón.
Trần Thị Hương, một người nông dân thuê đất, làm việc tại một đồn điền khác cách Pleiku, thủ phủ tỉnh Gia Lai 20 km, đã phải sử dụng nhiều nước hơn bình thường. Nhờ nguồn dự trữ dồi dào từ các kênh mương do chính quyền địa phương xây dựng, bà có thể giữ đủ nước tưới cho cây trồng trong đợt nắng nóng.
Quả cà phê tuy nhỏ hơn những năm trước nhưng bà dự đoán tổng sản lượng sẽ không bị ảnh hưởng. Thêm vào đó, việc bà can thiệp kịp thời bằng thuốc trừ sâu sinh học để chống lại các loại bọ rầy xuất hiện nhiều hơn bình thường do thời tiết khắc nghiệt cũng rất hữu ích.
Điều đó phù hợp với dự báo của Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ (USDA) ước tính vụ thu hoạch cà phê tới của Việt Nam sẽ tương đối ổn định so với sản lượng của mùa hiện tại – kém bi quan hơn nhiều so với dự báo trong nước.
Giá cà phê sẽ bị ảnh hưởng như thế nào?
Bất kể tác động đến vụ thu hoạch như thế nào, giá cà phê cho người uống trên toàn thế giới có khả năng sẽ tăng.
Giá bán buôn tại Việt Nam và giá cà phê robusta giao dịch tại London đã tăng lên mức cao kỷ lục vào đầu năm nay, chủ yếu là do vụ thu hoạch cà phê ở Việt Nam không đạt yêu cầu và do lo ngại về vụ thu hoạch cà phê tiếp theo của nước này sau hạn hán, theo nhiều thương nhân và nhà phân tích.
Cho đến nay, giá bán buôn kỷ lục chỉ ảnh hưởng hạn chế đến giá tiêu dùng, với giá cà phê tăng chỉ 1,6% tại Liên minh châu Âu gồm 27 quốc gia vào tháng 4, theo dữ liệu mới nhất của Eurostat, và 2,5% tại Italy, quốc gia yêu thích cà phê robusta.
Mặc dù thấp hơn nhiều so với mức tăng giá của một năm trước đó, nhưng con số này cao hơn 1% so với mức giá của EU vào tháng 3, đây là một dấu hiệu cho thấy các nhà rang xay có thể đã bắt đầu chuyển chi phí cao hơn cho người tiêu dùng.
Bên cạnh đó, lo ngại về Việt Nam vẫn chưa hết, vì lượng mưa không đủ sau hạn hán hoặc những cơn mưa lớn trước mùa thu hoạch vào tháng 10 tới có thể làm giảm thêm sản lượng, một thương nhân có trụ sở tại Việt Nam cảnh báo.
Giá bán buôn cao cũng có thể duy trì, vì nhu cầu về cà phê robusta đang tăng lên trên toàn cầu và nông dân đã tăng cường sức mạnh trong tình hình hiện tại, với nhiều người đã thay thế cây cà phê bằng sầu riêng, một loại trái cây nhiệt đới có mùi nồng đang được Trung Quốc ưa chuộng.
“Họ có khả năng tài chính để tích trữ và giữ hàng, vì vậy họ sẽ không vội bán ra”, ông Lê Thanh Sơn, đại diện của Simexco, một trong những nhà xuất khẩu cà phê lớn nhất Việt Nam, cho biết.
Cre: Reuters – biên soạn bởi EDU TRADE
