Mỹ áp mức thuế pin mặt trời cao kỷ lục với các nước Đông Nam Á
Hoa Kỳ vừa công bố quyết định áp dụng thuế chống trợ cấp và chống bán phá giá đối với sản phẩm pin mặt trời nhập khẩu từ bốn quốc gia Đông Nam Á gồm Việt Nam, Malaysia, Thái Lan và Campuchia. Đây là một trong những động thái thương mại mạnh tay nhất kể từ đầu năm 2025, nhằm bảo vệ ngành sản xuất năng lượng trong nước.
Theo thông tin từ Bộ Thương mại Hoa Kỳ, mức thuế mới áp dụng cụ thể như sau: Campuchia chịu thuế lên đến 3.403,96%, Thái Lan 799,55%, Việt Nam 542,64% và Malaysia 168,80%. Các mức thuế này vượt xa những dự báo trước đó, tạo ra cú sốc lớn đối với ngành năng lượng tái tạo của khu vực.
Việt Nam chịu tác động lớn nhất
Trong số bốn nước bị áp thuế, Việt Nam là một trong những nhà cung cấp pin mặt trời lớn nhất cho Hoa Kỳ. Năm 2024, Mỹ đã nhập khẩu hơn 12,9 tỷ USD thiết bị năng lượng mặt trời, trong đó phần lớn đến từ Việt Nam. Vì vậy, mức thuế pin mặt trời lên tới 542,64% sẽ gây áp lực cực lớn, đe dọa nghiêm trọng đến thị phần và khả năng cạnh tranh của các doanh nghiệp Việt.
Không chỉ là một cú đánh mạnh vào hoạt động xuất khẩu, chính sách này còn buộc các nhà sản xuất trong nước phải điều chỉnh lại toàn bộ chiến lược, từ tìm thị trường thay thế đến việc tái cấu trúc chuỗi cung ứng.
Lý do Mỹ đưa ra chính sách thuế cao
Theo Bộ Thương mại Mỹ, nguyên nhân chính dẫn đến việc áp thuế là do lo ngại các công ty Trung Quốc lách thuế bằng cách sản xuất tại các nước Đông Nam Á để tiếp cận thị trường Mỹ. Đơn kiện được đệ trình bởi một số doanh nghiệp năng lượng mặt trời tại Mỹ như Hanwha Qcells và First Solar Inc với lý do hàng nhập khẩu từ các quốc gia này đang được trợ cấp không công bằng, bán dưới giá thành và làm méo mó thị trường nội địa.
Ông Tim Brightbill – luật sư đại diện nhóm nguyên đơn – khẳng định: “Mức thuế mới là bước đi cần thiết để bảo vệ đầu tư hàng tỷ USD vào ngành năng lượng mặt trời trong nước. Đây là phản ứng cần thiết nhằm chấm dứt hành vi thương mại không công bằng kéo dài trong suốt thời gian qua.”
Ngành năng lượng Việt Nam cần làm gì?
Trước cú sốc thuế pin mặt trời, nhiều chuyên gia cho rằng Việt Nam cần ngay lập tức có các hành động phản ứng linh hoạt. Một mặt, cần đa dạng hóa thị trường xuất khẩu, tăng cường quan hệ thương mại với các khu vực như châu Âu, Nhật Bản, Hàn Quốc, Australia. Mặt khác, các doanh nghiệp phải chủ động đầu tư nâng cao chất lượng sản phẩm, áp dụng công nghệ cao, tuân thủ nghiêm ngặt các tiêu chuẩn quốc tế.
Đồng thời, chính phủ cần hỗ trợ doanh nghiệp thông qua các chính sách xúc tiến thương mại, đàm phán song phương, hoặc có thể kiện lên Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) nếu thấy có dấu hiệu vi phạm quy tắc thương mại toàn cầu.
Triển vọng và cảnh báo từ các tổ chức chuyên môn
Hiệp hội Công nghiệp Năng lượng Mặt trời Hoa Kỳ (SEIA) lại cho rằng mức thuế mới có thể gây phản tác dụng. Theo SEIA, nó không chỉ làm tăng giá pin mặt trời trong nước mà còn có thể làm chậm tiến độ chuyển đổi sang năng lượng sạch, vốn đang được chính phủ Mỹ đẩy mạnh sau khi ban hành Đạo luật Giảm Lạm Phát (IRA) năm 2022.
Bloomberg NEF dự đoán rằng lượng pin mặt trời nhập khẩu từ Việt Nam, Thái Lan, Malaysia và Campuchia sẽ giảm đáng kể trong quý III và IV năm nay. Nhiều khả năng các nhà cung ứng mới như Lào, Indonesia và Ấn Độ sẽ tận dụng cơ hội này để gia tăng xuất khẩu vào Mỹ.
Trong khi đó, dự kiến vào tháng 6/2025, Ủy ban Thương mại Quốc tế Hoa Kỳ (ITC) sẽ tổ chức cuộc bỏ phiếu để quyết định có duy trì các mức thuế pin mặt trời mới hay không. Nếu xác định ngành sản xuất nội địa Mỹ thực sự bị ảnh hưởng nghiêm trọng, các mức thuế sẽ được áp dụng trong dài hạn.
Kết luận
Việt Nam đang đối mặt với một thách thức chưa từng có trong lĩnh vực năng lượng tái tạo. Quyết định áp thuế pin mặt trời cao ngất ngưởng của Hoa Kỳ không chỉ là bài toán xuất khẩu mà còn là lời cảnh tỉnh về việc nâng cao chất lượng và chuẩn hóa sản phẩm theo tiêu chuẩn toàn cầu. Tương lai của ngành này sẽ phụ thuộc rất lớn vào khả năng thích ứng và phản ứng nhanh nhạy từ cả chính phủ lẫn doanh nghiệp.
Tin Hot: Tổng thống Nga lần đầu tuyên bố sẵn sàng đàm phán song phương với Ukraine
Đức Huy
