Sầu riêng Việt đang trải qua một mùa xuất khẩu đầy thử thách tại thị trường Trung Quốc, khi các quy định kiểm dịch ngày càng gắt gao và sự cạnh tranh từ các quốc gia lân cận gia tăng mạnh mẽ. Thị phần suy giảm, giá bán lao dốc khiến các doanh nghiệp Việt đối mặt với nhiều thách thức lớn chưa từng có.

Kiểm dịch gắt gao, giá sầu riêng Việt lao dốc

Ngay từ đầu mùa vụ, sầu riêng Việt đã gặp nhiều khó khăn khi xuất khẩu sang Trung Quốc. Tại các cửa khẩu phía Bắc, quy trình kiểm tra 100% lô hàng khiến container sầu riêng phải chờ đợi thông quan kéo dài hàng tuần, làm suy giảm chất lượng trái cây nghiêm trọng.

Hiện tại, giá thu mua sầu riêng Việt tại các tỉnh miền Tây đã giảm chỉ còn từ 35.000–70.000 đồng/kg, giảm khoảng 30% so với đầu năm và chỉ bằng một phần ba giá cùng kỳ năm 2024. Điều này khiến nhiều nông dân và doanh nghiệp rơi vào cảnh khó khăn.

Thống kê hai tháng đầu năm cho thấy doanh thu xuất khẩu sầu riêng Việt sang Trung Quốc chỉ đạt 27 triệu USD, giảm tới 83% so với cùng kỳ năm trước. Thị phần sầu riêng của Việt Nam tại Trung Quốc cũng lao dốc mạnh từ 62% xuống còn 37%, trong khi Thái Lan vươn lên chiếm 62,3% thị phần.

Nguyên nhân chính đến từ việc Trung Quốc siết chặt kiểm soát chất lượng, đặc biệt là dư lượng kim loại nặng và hóa chất cấm vàng O trong nông sản. Bên cạnh đó, các vi phạm về mã số vùng trồng và gian lận kiểm dịch cũng khiến nhiều doanh nghiệp Việt buộc phải tạm ngưng xuất khẩu để hoàn thiện hồ sơ.

Đối thủ khu vực tăng tốc, cạnh tranh khốc liệt

Ngoài rào cản kỹ thuật từ Trung Quốc, sầu riêng Việt còn phải đối mặt với sự trỗi dậy mạnh mẽ của các đối thủ trong khu vực như Lào, Indonesia và Campuchia.

Tại Lào, tỉnh Attapeu đã cấp phép cho ba doanh nghiệp phát triển hơn 273 ha sầu riêng thương mại, phối hợp với doanh nghiệp Trung Quốc thành lập Hiệp hội Sầu riêng, hướng tới xuất khẩu quy mô lớn.
Indonesia, với sản lượng 1,8 triệu tấn mỗi năm – cao nhất thế giới, đang tích cực thâm nhập thị trường Trung Quốc. Hàng nghìn ha đồn điền đã được đăng ký đạt chuẩn xuất khẩu.
Campuchia cũng không kém cạnh khi vừa ký nghị định thư với Trung Quốc vào tháng 4, chính thức được phép xuất khẩu sầu riêng cùng tổ yến và cá sấu nuôi.

Sự bùng nổ sản lượng và nỗ lực mở rộng thị trường của các đối thủ đang tạo ra sức ép cạnh tranh rất lớn đối với sầu riêng Việt, vốn đang gặp khó bởi rào cản kiểm dịch và chi phí gia tăng.

Giải pháp cho ngành sầu riêng Việt

Để đối phó với tình hình hiện tại, nhiều doanh nghiệp và chuyên gia đã đưa ra các giải pháp cấp bách nhằm hỗ trợ sầu riêng Việt giữ vững thị phần tại Trung Quốc:

Đẩy mạnh kiểm định nội địa, đảm bảo sản phẩm đạt tiêu chuẩn trước khi xuất khẩu.
Tuyên truyền cho nông dân về việc sử dụng phân bón, thuốc bảo vệ thực vật đúng chuẩn.
Chủ động kiểm nghiệm dư lượng kim loại nặng và các chất cấm ngay từ khâu trước thu hoạch.
Siết chặt quản lý mã số vùng trồng, cơ sở đóng gói nhằm đảm bảo tuân thủ đúng quy định từ Trung Quốc.

Thứ trưởng Bộ Nông nghiệp và Môi trường Phùng Đức Tiến nhấn mạnh, sầu riêng Việt là mặt hàng chủ lực có giá trị cao trong xuất khẩu nông sản. Do đó, toàn ngành cần nghiêm túc thực hiện các yêu cầu kiểm dịch, đồng thời xây dựng chuỗi sản xuất bài bản để phát triển bền vững.

Kỳ vọng phục hồi cho ngành sầu riêng Việt

Dù đang đối mặt với nhiều thách thức, tiềm năng xuất khẩu của sầu riêng Việt vẫn còn rất lớn. Với chất lượng trái cây thơm ngon, hợp khẩu vị người tiêu dùng Trung Quốc và khu vực châu Á, nếu kiểm soát tốt chất lượng và đáp ứng yêu cầu kỹ thuật nghiêm ngặt, Việt Nam hoàn toàn có thể giữ vững và mở rộng thị trường trong thời gian tới.

Việc duy trì chất lượng, thực hiện tốt các cam kết về kiểm dịch và minh bạch nguồn gốc sản phẩm sẽ là chìa khóa để sầu riêng Việt vươn lên mạnh mẽ, lấy lại niềm tin từ các đối tác quốc tế, đồng thời nâng cao giá trị gia tăng cho ngành nông sản quốc gia.

Tin Hot:

Đức Huy