Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân là một trong những đề xuất trọng tâm được đưa ra trong Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, vừa được Phó Thủ tướng Lê Thành Long trình Quốc hội vào chiều 5/5. Đề xuất này đang nhận được sự quan tâm đặc biệt của dư luận, nhất là trong bối cảnh các hành vi mua bán dữ liệu cá nhân ngày càng phổ biến và gây ra nhiều hệ lụy nguy hiểm cho xã hội.
Vì sao cần cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân?
Việc Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân xuất phát từ thực trạng đáng báo động về tình trạng rò rỉ và khai thác trái phép dữ liệu cá nhân. Mặc dù Nghị định 13/2023 đã nêu rõ rằng “dữ liệu cá nhân không được mua, bán dưới mọi hình thức”, nhưng thực tế, hành vi này vẫn đang diễn ra công khai và chưa được xử lý triệt để do thiếu cơ sở pháp lý vững chắc.
Trong bối cảnh chuyển đổi số ngày càng sâu rộng, dữ liệu cá nhân được thu thập và xử lý qua các nền tảng điện tử, dễ bị lộ lọt khi không có biện pháp bảo mật tương xứng. Việc này không chỉ gây thiệt hại về tài sản mà còn đe dọa quyền riêng tư, an toàn thông tin của hàng triệu công dân.
Sáu nhóm hành vi bị cấm theo Dự luật
Theo Dự thảo Luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân, ngoài việc Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân, còn có 5 nhóm hành vi nghiêm cấm khác, bao gồm:
-
Xử lý dữ liệu trái luật, gây ảnh hưởng đến an ninh quốc gia, tổ chức và cá nhân.
-
Cản trở cơ quan chức năng bảo vệ dữ liệu.
-
Lợi dụng danh nghĩa bảo vệ dữ liệu để vi phạm pháp luật.
-
Thu thập, xử lý, chuyển giao dữ liệu trái quy định.
-
Cố ý làm lộ, làm mất hoặc chiếm đoạt dữ liệu cá nhân.
Nhiều doanh nghiệp vi phạm và các vụ tấn công nghiêm trọng
Một trong những lý do khiến Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân là do tình trạng doanh nghiệp thu thập và khai thác dữ liệu cá nhân không phép đang ngày càng phổ biến. Một số doanh nghiệp không có thoả thuận xử lý dữ liệu rõ ràng với đối tác, từ đó phát sinh việc bán dữ liệu cho bên thứ ba mà người dùng không hề hay biết.
Ngoài ra, các tổ chức tội phạm mạng cũng thường xuyên tấn công hệ thống thông tin để đánh cắp dữ liệu. Điển hình là vụ việc năm 2024, hacker đã mã hóa và chiếm đoạt hơn 10 terabyte dữ liệu cá nhân tại Việt Nam, gây thiệt hại ước tính 11 triệu USD, ảnh hưởng đến 14,5 triệu tài khoản – chiếm tới 12% tổng số dữ liệu bị rò rỉ toàn cầu.
Tranh cãi tại Quốc hội: Cấm tuyệt đối hay quản lý có điều kiện?
Mặc dù Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân, nhưng nhiều ý kiến trong Ủy ban Quốc phòng, An ninh và Đối ngoại cho rằng cần làm rõ khái niệm “mua bán dữ liệu” để tránh ảnh hưởng đến các hoạt động nghiệp vụ trong nội bộ doanh nghiệp.
Một số đại biểu cho rằng dữ liệu cá nhân có thể được coi là tài sản đặc biệt, và nếu có sự đồng ý của chủ thể, thì việc mua bán có thể được thực hiện minh bạch và có kiểm soát. Cấm tuyệt đối có thể gây cản trở đổi mới sáng tạo, phát triển kinh tế số.
Do đó, cơ quan thẩm tra đề xuất sửa đổi theo hướng: cấm mua bán dữ liệu cá nhân trái pháp luật, nhưng vẫn cho phép giao dịch có điều kiện nếu có sự đồng ý của chủ thể và phục vụ mục đích chính đáng.
Những điểm mới trong Dự luật Bảo vệ dữ liệu cá nhân
Bên cạnh đề xuất Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân, Dự luật còn đưa ra một số quy định mới:
-
Thiết lập 11 quyền và nghĩa vụ của người dùng đối với dữ liệu cá nhân.
-
Siết chặt điều kiện chuyển dữ liệu cá nhân ra nước ngoài.
-
Ngăn chặn doanh nghiệp yêu cầu người dùng cung cấp dữ liệu cá nhân nhạy cảm như vị trí, sinh trắc học để truy cập dịch vụ.
-
Nghiêm cấm việc hình thành “kho dữ liệu cá nhân” để phân tích, bán lại trái phép.
-
Thành lập cơ quan chuyên trách giám sát và bảo vệ dữ liệu cá nhân trên toàn quốc.
Kết luận
Việc Chính phủ muốn cấm hoàn toàn mua bán dữ liệu cá nhân là một bước tiến quan trọng trong việc xây dựng hành lang pháp lý bảo vệ quyền riêng tư và tăng cường an ninh mạng. Tuy nhiên, để đảm bảo tính khả thi, cần có sự điều chỉnh linh hoạt giữa bảo vệ quyền cá nhân và hỗ trợ phát triển kinh tế số. Dự luật sẽ được Quốc hội đưa ra thảo luận chi tiết vào ngày 24/5/2025 và dự kiến thông qua trong đợt họp thứ hai.
Tin Hot:
- Giá vàng hôm nay
- Giá Bạc hôm nay
- Giá cà phê hôm nay
- Giá xăng dầu hôm nay
- Giá cao su hôm nay
- Giá thép hôm nay
Đức Huy
