Nga biên chế vũ khí đặc biệt giữa căng thẳng khu vực

Ngày 20/5/2025, Cơ quan Tình báo Quốc phòng Mỹ (DIA) công bố báo cáo mang tên “Đánh giá mối đe dọa toàn cầu năm 2025” trước Tiểu ban Tình báo và Hoạt động Đặc biệt của Hạ viện Mỹ. Nội dung báo cáo khiến giới phân tích quốc tế chú ý khi cho rằng Nga đang triển khai tên lửa đối không hạt nhân, một loại vũ khí có sức hủy diệt lớn và gây ảnh hưởng đáng kể tới cán cân sức mạnh toàn cầu.

Theo DIA, hiện Nga đang duy trì một kho vũ khí hạt nhân khổng lồ với khoảng 1.550 đầu đạn chiến lược và 2.000 đầu đạn phi chiến lược sẵn sàng chiến đấu. Trong đó, việc mở rộng các hệ thống tấn công và phòng thủ hạt nhân – đặc biệt là tên lửa đối không hạt nhân – là minh chứng rõ ràng cho tham vọng quân sự của Moskva.

Tên lửa R-37M: Vũ khí nguy hiểm được nâng cấp

Tên lửa R-37M, còn được gọi là RVV-BD, là một loại tên lửa đối không tầm xa do Viện thiết kế Vympel phát triển. Tên lửa này chính thức được đưa vào biên chế của Không quân Nga từ năm 2014. Mỗi quả đạn dài hơn 4 mét, nặng khoảng 510 kg và có đường kính thân gần 0,4 mét. Trong các thử nghiệm trước đây, R-37M đã từng tiêu diệt mục tiêu ở khoảng cách 304 km – một con số đáng kinh ngạc với một vũ khí đối không.

Ban đầu, loại tên lửa này chỉ được lắp trên các tiêm kích hạng nặng như MiG-31BM và Su-35S. Tuy nhiên, từ giữa năm 2024, nó đã bắt đầu xuất hiện trên dòng tiêm kích Su-30SM, mở rộng khả năng tác chiến xa của Không quân Nga trong chiến dịch tại Ukraine.

Điều đáng nói là tuy Nga chưa từng công bố công khai biến thể hạt nhân của R-37M, nhưng nhiều chuyên gia quốc tế – trong đó có biên tập viên Thomas Newdick của War Zone – cho rằng việc tên lửa đối không hạt nhân được phát triển dựa trên nền tảng này là hoàn toàn có cơ sở. Bởi lẽ, R-37M được nâng cấp từ dòng R-33, từng có biến thể R-33S sử dụng đầu đạn hạt nhân và từng xuất hiện trong một cuộc diễn tập năm 2024.

Vũ khí dành cho kịch bản chiến tranh tổng lực

Theo báo cáo của DIA và nhận định của các chuyên gia, tên lửa đối không hạt nhân có thể được thiết kế để tiêu diệt không chỉ một mục tiêu mà cả biên đội máy bay chiến đấu hoặc bầy đàn UAV, vốn ngày càng phổ biến trong các cuộc xung đột hiện đại. Đặc biệt, trong bối cảnh các chiến đấu cơ thế hệ 5 với khả năng tàng hình khó bị radar khóa mục tiêu, thì sử dụng đầu đạn hạt nhân có thể là một biện pháp đánh chặn triệt để hơn.

Loại vũ khí này được cho là có thể tạo ra vùng tiêu diệt rộng lớn nhờ sức công phá của đầu đạn hạt nhân, làm vô hiệu hóa đồng thời nhiều mục tiêu bay. Dù mô hình biên đội oanh tạc cơ như thời Chiến tranh Lạnh không còn phổ biến, nhưng mối đe dọa từ các loại tên lửa hành trình tầm thấp hoặc UAV tấn công vẫn khiến tên lửa đối không hạt nhân trở nên hữu dụng và đáng sợ.

Nga là quốc gia duy nhất sở hữu tên lửa đối không hạt nhân

Biên tập viên Newdick khẳng định rằng dựa trên báo cáo của DIA, Nga hiện là quốc gia duy nhất trên thế giới đã biên chế tên lửa đối không hạt nhân. Đây là một động thái chiến lược, không chỉ nhằm nâng cao năng lực răn đe mà còn làm phức tạp hóa các tính toán quân sự của các đối thủ tiềm năng, đặc biệt là Mỹ và NATO.

Việc triển khai loại vũ khí này cho thấy Nga không chỉ tập trung vào các đầu đạn chiến lược mà còn đẩy mạnh phát triển vũ khí phi chiến lược – một mảng từng bị xem nhẹ trong các hiệp ước kiểm soát vũ khí.

Nguy cơ leo thang và phản ứng của phương Tây

Dù báo cáo của DIA nhấn mạnh khả năng Nga sử dụng vũ khí hạt nhân trong xung đột là thấp – trừ khi Moskva cảm thấy bị đe dọa tồn vong – thì sự tồn tại của tên lửa đối không hạt nhân vẫn gây ra lo ngại lớn. Đây là dấu hiệu cho thấy học thuyết sử dụng vũ khí hạt nhân của Nga đã được mở rộng sang nhiều kịch bản hơn trước.

Trong bối cảnh cuộc chiến tại Ukraine vẫn căng thẳng và chưa có dấu hiệu hạ nhiệt, việc đưa vào biên chế các loại vũ khí mang đầu đạn hạt nhân có thể đẩy cuộc xung đột sang chiều hướng nguy hiểm hơn.

Kết luận

Việc Nga triển khai tên lửa đối không hạt nhân là một bước tiến mới trong chiến lược quốc phòng, nhưng cũng là một thách thức nghiêm trọng đối với ổn định và an ninh toàn cầu. Đây không chỉ là lời cảnh tỉnh với cộng đồng quốc tế về việc tái vũ trang hạt nhân, mà còn buộc các quốc gia lớn phải tính toán lại toàn bộ chiến lược phòng không và răn đe của mình.

Tin Hot: