Trong buổi giải trình trước Quốc hội ngày 9/5, Bộ trưởng Tài chính Nguyễn Văn Thắng nhấn mạnh sự cần thiết của việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt, coi đây là giải pháp cấp bách nhằm bảo vệ sức khỏe cộng đồng, đặc biệt là giới trẻ Việt Nam. Ông khẳng định việc triển khai chính sách này càng sớm càng tốt là điều cần thiết.

Đề xuất áp thuế nước ngọt từ năm 2027

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) đưa ra phương án áp thuế 8% với nước ngọt chứa hơn 5 gram đường mỗi 100 ml từ năm 2027. Mức thuế sẽ tăng lên 10% kể từ năm 2028. Theo Bộ trưởng Thắng, đây là quyết định có cơ sở khoa học và thực tiễn rõ ràng, đồng thời nhận được khuyến nghị trực tiếp từ Tổ chức Y tế thế giới (WHO).

Lý do cần đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt

Bộ trưởng Nguyễn Văn Thắng dẫn chứng số liệu của WHO cho biết người Việt tiêu thụ đến 46,5% lượng đường tự do mỗi ngày, phần lớn đến từ nước ngọt. Đây là nguyên nhân chính dẫn đến tình trạng béo phì, tiểu đường và các bệnh không lây khác.

“Không thể để con em chúng ta mắc bệnh rồi mới hành động. Việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt cần được thực hiện càng sớm càng tốt”, ông Thắng phát biểu.

WHO cũng khuyến nghị Việt Nam áp mức thuế tối thiểu 20% với nước ngọt để đạt hiệu quả rõ rệt về sức khỏe cộng đồng.

Quan điểm trái chiều về chính sách thuế

Mặc dù việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt được xem là hợp lý, một số đại biểu Quốc hội vẫn bày tỏ quan điểm thận trọng. Đại biểu Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) cho rằng cần cân nhắc kỹ và có lộ trình rõ ràng hơn, vì nước ngọt không phải là tác nhân duy nhất gây béo phì. Trà sữa, bánh ngọt, kẹo… cũng có hàm lượng đường cao nhưng lại không thuộc diện chịu thuế.

Ông Hòa nêu: “Nếu thu thuế với nước ngọt thì cũng cần tính toán thu với các sản phẩm khác có đường cao để đảm bảo công bằng và hiệu quả thực thi”.

Lo ngại ảnh hưởng đến ngành nông nghiệp và chế biến

Đại biểu Trần Văn Khải, chuyên trách Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường, lo ngại việc áp mức thuế 10% có thể ảnh hưởng đến sản phẩm tự nhiên như nước dừa, nước trái cây. Ông dẫn chứng khoảng 200.000 nông dân trồng dừa có thể bị tác động nếu sản phẩm của họ bị đánh đồng với nước giải khát có đường công nghiệp.

Đại biểu đề xuất điều chỉnh lộ trình đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt: “Năm 2027 áp mức thuế khởi điểm 5-8%, sau đó tăng lên 10%, nhằm giúp doanh nghiệp có thời gian thích ứng và cải tiến công thức giảm đường”.

Đề xuất từ các đại biểu ủng hộ

Bà Nguyễn Thị Việt Nga – Phó đoàn đại biểu tỉnh Hải Dương – ủng hộ mạnh mẽ việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt. Bà cho rằng chính sách không chỉ tăng thu ngân sách mà còn định hướng tiêu dùng, bảo vệ sức khỏe cộng đồng và thúc đẩy doanh nghiệp nghiên cứu sản phẩm lành mạnh hơn.

Tuy vậy, bà Nga đề nghị cần làm rõ định nghĩa và tiêu chuẩn về ngưỡng đường, cụ thể là trên 5 gram/100 ml, theo tiêu chuẩn Việt Nam. Điều này giúp tránh việc áp dụng tràn lan lên các sản phẩm có lợi cho sức khỏe như nước trái cây nguyên chất hay sữa.

Kinh nghiệm quốc tế và tác động tích cực

Thực tế cho thấy, nhiều quốc gia như Thái Lan, Philippines, Anh, Mexico… đã áp dụng thành công thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt có đường. Các nghiên cứu quốc tế cho thấy sau khi áp thuế, mức tiêu thụ nước ngọt giảm rõ rệt, nhận thức về dinh dưỡng cải thiện, đồng thời tạo thêm nguồn lực tài chính cho các chương trình y tế cộng đồng.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia tiêu thụ nước ngọt nhanh nhất trong khu vực. WHO xếp Việt Nam vào nhóm có nguy cơ cao về thừa cân, béo phì, đặc biệt ở trẻ em. Vì vậy, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt là bước đi phù hợp với xu hướng quốc tế.

Kết luận và lộ trình biểu quyết

Dự thảo Luật Thuế tiêu thụ đặc biệt (sửa đổi) sẽ được Quốc hội biểu quyết thông qua vào ngày 13/6 tới. Chính phủ và Ủy ban Thường vụ Quốc hội đang tiếp thu các ý kiến trái chiều để hoàn thiện dự luật.

Việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt là chủ đề nhận được sự quan tâm lớn từ dư luận. Với nguy cơ béo phì ngày càng tăng và xu hướng tiêu dùng thiếu kiểm soát, chính sách này được kỳ vọng sẽ góp phần cải thiện sức khỏe cộng đồng, tạo nguồn thu ổn định và thúc đẩy thay đổi hành vi tiêu dùng.

Từ góc độ tài chính, sức khỏe và công bằng xã hội, việc đánh thuế tiêu thụ đặc biệt với nước ngọt càng sớm càng tốt là điều được nhiều chuyên gia và tổ chức quốc tế khuyến nghị.

Tin Hot: