Kinh tế đêm đã và đang trở thành xu hướng phát triển quan trọng tại nhiều thành phố trên thế giới. Bằng cách lập đơn vị chuyên trách, phân vùng thời gian và lĩnh vực, các đô thị lớn đã thu về hàng chục tỷ USD mỗi năm từ nền kinh tế đặc biệt này. Việt Nam, với TP HCM đi đầu, cũng đang từng bước nghiên cứu, triển khai mô hình tương tự để tối ưu hóa tiềm năng phát triển toàn diện.

TP HCM lên kế hoạch phát triển kinh tế đêm

Tháng 3/2025, Chủ tịch UBND TP HCM Nguyễn Văn Được đã giao quận 1 phối hợp các sở, ngành và chuyên gia xây dựng đề án phát triển kinh tế đêm. Trước mắt, quận 1 sẽ thí điểm các sản phẩm du lịch đêm dọc bờ sông Sài Gòn, từ cầu Ba Son đến bến Nhà Rồng. Đây là bước đi theo Quyết định 1129 của Chính phủ, cho phép kéo dài thời gian hoạt động dịch vụ ban đêm đến 6h sáng tại một số địa phương.

Kinh tế đêm mang lại lợi ích hàng tỷ USD

Tại nhiều thành phố lớn trên thế giới, kinh tế đêm đã trở thành một phần thiết yếu trong chiến lược phát triển đô thị. Theo Diễn đàn Kinh tế Thế giới (WEF), tại London, kinh tế đêm đóng góp 26 tỷ bảng Anh và tạo ra hơn một triệu việc làm. New York thu về hơn 35 tỷ USD từ kinh tế đêm mỗi năm, hỗ trợ 300.000 lao động. Tại Hong Kong, dù doanh thu các quán bar giảm sau dịch, các chiến dịch như “Night Vibes” đã giúp phục hồi hoạt động đêm bằng những sự kiện thu hút hàng trăm nghìn người tham dự.

Khái niệm “Thành phố 24 giờ” được hình thành từ thập niên 1980, coi thời gian là tài nguyên phát triển mới. Sydney đã phân khung thời gian trong ngày thành các mốc cụ thể và chia hoạt động kinh tế đêm thành lõi và ngoài lõi để dễ dàng quản lý. Nhờ chiến lược này, kinh tế đêm Sydney đóng góp hơn 4,7 tỷ USD và tạo việc làm cho hơn 34.000 người.

Cấu trúc vận hành nền kinh tế đêm toàn cầu

Theo nền tảng Nighttime, có khoảng 80 thành phố trên thế giới đã thành lập tổ chức chuyên trách quản lý và phát triển kinh tế đêm. Các thành phố như New York, London, San Francisco, Sydney đều có các chức danh như “Night Mayor” hoặc “Night Czar” để điều phối hoạt động đêm và làm cầu nối giữa chính quyền và các bên liên quan.

Tại Amsterdam (Hà Lan), mô hình tổ chức phi lợi nhuận như Văn phòng Night Mayor đã vận động thành công chính sách cấp phép hoạt động 24 giờ cho các vũ trường và cơ sở ăn uống. Tại San Francisco, Ủy ban Giải trí đảm nhiệm việc cấp phép và điều chỉnh hoạt động giải trí ban đêm.

Bài học cho TP HCM và các thành phố Việt Nam

Viện Nghiên cứu Phát triển TP HCM (HIDS) đã rút ra ba bài học chính từ kinh nghiệm quốc tế để áp dụng vào thực tiễn địa phương:

Thứ nhất, kinh tế đêm không chỉ thúc đẩy tiêu dùng mà còn giúp tăng gắn kết cộng đồng và nâng cao chất lượng sống. Mô hình phát triển phải hài hòa giữa giải trí, sáng tạo và bảo tồn văn hóa – lịch sử.
Thứ hai, cần thành lập một cơ quan chuyên trách kinh tế đêm để điều phối hiệu quả các chính sách và hoạt động giữa các bên liên quan.
Thứ ba, mọi chính sách kinh tế đêm cần dựa trên sự tham vấn và tham gia của ba nhóm chính: người quản lý, người làm việc và người hưởng thụ ban đêm. Cần cơ chế linh hoạt để thu hút góp ý và nguồn lực từ xã hội.

Kết luận: Kinh tế đêm – động lực tăng trưởng bền vững

Kinh tế đêm đang chứng minh là một hướng đi tiềm năng giúp các thành phố hiện đại tăng trưởng kinh tế, tạo việc làm và thúc đẩy các giá trị văn hóa – xã hội. Với TP HCM và các thành phố lớn tại Việt Nam, việc xây dựng mô hình kinh tế đêm bền vững và bao trùm cần được triển khai sớm, bài bản và linh hoạt. Khi kết hợp tốt giữa quy hoạch, chính sách và sự tham gia của cộng đồng, kinh tế đêm chắc chắn sẽ trở thành động lực tăng trưởng đô thị đáng kể.

Tin Hot: