Ngày 23/4/2025, truyền thông quốc tế đồng loạt đưa tin về sự kiện Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan, một dự án hạ tầng quy mô lớn trị giá 1,7 tỷ USD do Trung Quốc tài trợ. Trong bối cảnh Chủ tịch Trung Quốc Tập Cận Bình có chuyến công du đến Campuchia, dự án này đã nhanh chóng trở thành tâm điểm chú ý không chỉ tại khu vực Đông Nam Á mà còn đối với cộng đồng quốc tế.
Dự án kênh Funan: Cam kết đầu tiên của Trung Quốc
Theo Reuters, đây là lần đầu tiên Bắc Kinh công khai cam kết chính thức với dự án Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan, thông qua công ty China Communications Construction Company (CCCC). CCCC sẽ nắm giữ 49% cổ phần trong dự án này, khẳng định vai trò trung tâm của Trung Quốc trong quá trình triển khai.
Kênh đào Funan Techo dự kiến dài 180 km, nối lưu vực sông Mê Kông với Vịnh Thái Lan, với mục đích ban đầu là phục vụ giao thông thủy. Tuy nhiên, theo cập nhật mới nhất, dự án hiện tập trung vào mục tiêu thủy lợi và bảo tồn nguồn nước – thay vì chỉ đơn thuần điều hướng dòng chảy.
MRC cảnh báo thiếu minh bạch và rủi ro môi trường
Ban thư ký của Ủy hội sông Mê Kông quốc tế (MRC) cho biết, đến nay họ chỉ mới nhận được “thông tin cơ bản” từ phía Campuchia. Việc Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan mà chưa công khai các nghiên cứu tác động môi trường đã dấy lên lo ngại lớn từ phía MRC và các tổ chức bảo vệ môi trường.
MRC khẳng định cần sớm nhận được báo cáo nghiên cứu khả thi và tài liệu liên quan để đánh giá chính xác tác động tiềm tàng đến hệ sinh thái sông Mê Kông, đặc biệt là Đồng bằng sông Cửu Long – vùng trọng điểm sản xuất lúa gạo của Việt Nam đang chịu ảnh hưởng nặng nề bởi hạn mặn và mất phù sa.
Chính phủ Campuchia nói gì?
Trước các chỉ trích, Chính phủ Campuchia khẳng định dự án Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan “phù hợp với Hiệp định Mê Kông 1995” – một cam kết hợp tác giữa các quốc gia trong lưu vực. Họ cũng tuyên bố kênh đào này sẽ có “tác động tối thiểu đến môi trường”.
Tuy nhiên, nhiều chuyên gia đặt câu hỏi về tính minh bạch và khả năng giám sát của dự án. Chính phủ Campuchia thừa nhận chi phí đầu tư có thể lên tới 1,7 tỷ USD, cao hơn 1,16 tỷ USD so với con số ban đầu, do bổ sung chi phí cầu và bảo tồn nước – nhưng không nêu rõ ai sẽ chịu trách nhiệm tài chính cho các hạng mục này.
Trung Quốc thúc đẩy ảnh hưởng trong khu vực
Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan là động thái mới nhất cho thấy ảnh hưởng ngày càng tăng của Trung Quốc tại Đông Nam Á. Dự án này được xem là một phần trong chiến lược Vành đai và Con đường (BRI) mà Bắc Kinh thúc đẩy trên toàn cầu.
Dù Chủ tịch Tập Cận Bình không đề cập trực tiếp đến kênh Funan trong bài phát biểu công khai, thông cáo chung giữa hai nước nhấn mạnh rằng Trung Quốc ủng hộ dự án theo nguyên tắc “khả thi và bền vững”.
Lo ngại từ phía Việt Nam và các nước hạ nguồn
Một trong những điểm nhấn đáng chú ý là việc Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan có thể làm trầm trọng thêm vấn đề mất trầm tích, suy thoái đất nông nghiệp, và nhiễm mặn tại Đồng bằng sông Cửu Long của Việt Nam. Đây là khu vực vốn đã chịu ảnh hưởng bởi các đập thủy điện trên sông Mê Kông trong nhiều năm qua.
Chuyên gia Brian Eyler từ Trung tâm nghiên cứu Stimson (Mỹ) nhận định: “Lượng nước điều hướng khỏi Đồng bằng sông Cửu Long sẽ nhiều hơn hẳn so với mô tả trước đây của Campuchia. Điều này đòi hỏi phải giám sát nghiêm ngặt và minh bạch hơn trong từng bước triển khai”.
Kết luận: Cần cơ chế giám sát khu vực
Sự kiện Campuchia-Trung Quốc ký thỏa thuận xây kênh Funan đặt ra thách thức không nhỏ cho MRC cũng như các nước ven sông Mê Kông như Việt Nam, Lào và Thái Lan. Trong khi Trung Quốc và Myanmar chỉ là đối tác đối thoại, những dự án hạ tầng xuyên quốc gia như kênh Funan cần phải tuân thủ nghiêm ngặt các quy định về chia sẻ thông tin và bảo vệ môi trường.
Vấn đề hiện nay không chỉ nằm ở quy mô đầu tư hay tiềm năng phát triển mà là trách nhiệm minh bạch và tác động dài hạn tới sinh kế hàng chục triệu người dân sống nhờ dòng Mê Kông. MRC cần có tiếng nói mạnh mẽ hơn, và các quốc gia thành viên nên có cơ chế phản hồi và phản biện sớm để tránh hậu quả không thể đảo ngược.
Tin Hot:
- Giá vàng hôm nay 24/04/2025
- Giá bạc hôm nay 24/04/2025
- Giá xăng dầu hôm nay 24/04/2025
- Giá cà phê hôm nay 24/04/2025
- Giá cao su hôm nay 24/04/2025
- Hôm nay 24/4, Chủ tịch nước Lương Cường thăm Lào: Tăng cường quan hệ hữu nghị đặc biệt Việt – Lào
- Chính thức khởi động đàm phán song phương Việt Nam – Hoa Kỳ: Tăng cường hợp tác kinh tế toàn diện
- Thủ tướng yêu cầu tăng cường bảo đảm an ninh trật tự dịp lễ 30/4 và 1/5
- Fed cảnh báo các yếu tố bất ổn đe dọa kinh tế Mỹ: Áp lực từ chính sách thuế quan
- Ông Trump hé lộ khả năng thỏa thuận công bằng với Trung Quốc: Tín hiệu hòa hoãn giữa căng thẳng thương mại
- Ông Trump và ông Zelensky khẩu chiến về Crimea: Hòa đàm Nga – Ukraine thêm rạn nứt
Đức Huy
