Bất đồng về ngày vận hành thương mại (COD) và giá điện
Hiện nay, hàng chục dự án năng lượng tái tạo tại Việt Nam, bao gồm điện mặt trời và điện gió, vẫn chưa thống nhất được giá bán điện do chưa xác định rõ ràng ngày vận hành thương mại (COD). Theo kết luận của Thanh tra Chính phủ vào cuối năm 2023, có đến 173 nhà máy hoặc phần nhà máy đã phát điện lên lưới nhưng chưa có văn bản chấp thuận kết quả nghiệm thu.
Bộ Công Thương cho biết các nhà máy này COD trước hoặc trong năm 2021, thời điểm chưa có quy định yêu cầu văn bản nghiệm thu để xác nhận COD. Việc thiếu văn bản nghiệm thu khiến các nhà đầu tư gặp khó khăn trong xác định giá bán điện, dẫn đến tình trạng tranh chấp và chậm trễ thanh toán từ phía EVN.
Nhà đầu tư phản đối điều chỉnh hồi tố giá FIT
Một nhóm nhà đầu tư trong và ngoài nước, đại diện cho hơn 44 dự án năng lượng tái tạo, đã hai lần gửi kiến nghị lên Chính phủ. Họ phản ánh việc EVN tạm thanh toán giá bán điện theo khung giá chuyển tiếp hoặc giá FIT2 thay vì giữ nguyên giá FIT1, như đã thỏa thuận trong hợp đồng ban đầu. Điều này, theo họ, vi phạm nghiêm trọng nguyên tắc hợp đồng và tạo tiền lệ xấu cho môi trường đầu tư.
Giá bán điện theo FIT1 là 9,35 cent/kWh, FIT2 là 7,09 cent/kWh, và khung giá chuyển tiếp là 1.184,9 đồng/kWh. Việc xác định lại giá bán điện theo ngày nghiệm thu thay vì ngày COD ban đầu khiến các nhà đầu tư thiệt hại lớn. Ước tính, nếu áp dụng hồi tố, tổn thất có thể lên tới 13 tỷ USD, trong đó 4 tỷ USD đến từ vốn đầu tư nước ngoài.
Những lo ngại về pháp lý và ổn định đầu tư
Các nhà đầu tư nhấn mạnh, tại thời điểm COD, không có quy định bắt buộc về văn bản nghiệm thu để được hưởng giá FIT. Yêu cầu này chỉ xuất hiện trong Thông tư 10/2023. Do đó, họ lập luận rằng những thiếu sót này chỉ là vi phạm hành chính và không ảnh hưởng đến tính hợp pháp của COD.
Đồng thời, họ dẫn Nghị quyết 233 ngày 7/12/2024 về nguyên tắc bảo vệ bên thứ ba ngay tình. Các doanh nghiệp này là bên thứ ba không có quyền xác nhận COD, do đó không nên bị trừng phạt vì những sai phạm về hành chính ngoài tầm kiểm soát của họ.
Việc EVN giữ lại tiền điện từ tháng 1/2024 bị đánh giá là hành vi vi phạm hợp đồng, trái với Nghị quyết 68 của Bộ Chính trị. Điều này gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến dòng tiền và hoạt động kinh doanh, khiến các nhà đầu tư lo ngại mất ổn định pháp lý và có thể dẫn tới tranh chấp quốc tế theo các hiệp định bảo hộ đầu tư.
EVN và Bộ Công Thương đưa ra quan điểm thận trọng
Trong báo cáo gửi Bộ Công Thương, EVN xác nhận đang tạm thanh toán giá bán điện theo hướng dẫn của Bộ nhưng thừa nhận không đủ cơ sở để đánh giá toàn diện tác động của việc hồi tố giá điện. EVN kiến nghị Bộ Công Thương phối hợp với các bộ, ngành liên quan để đánh giá tổng thể và đưa ra hướng dẫn rõ ràng.
Bộ Công Thương cũng cho biết, với các dự án không đáp ứng đủ điều kiện hưởng giá FIT, có thể sẽ yêu cầu xác định lại giá mua bán điện và thu hồi phần chênh lệch đã thanh toán sai thông qua cơ chế bù trừ. Tuy nhiên, Bộ chưa có hướng dẫn chính thức về việc sửa đổi hợp đồng hay hồi tố giá.
Kiến nghị của các nhà đầu tư
Các nhà đầu tư đề nghị Chính phủ giữ nguyên ngày COD đã được công nhận trước đó và đảm bảo thanh toán đúng hạn, đầy đủ theo hợp đồng mua bán điện. Họ cam kết chấp hành các hình thức xử phạt hành chính nếu có vi phạm, nhưng kiên quyết phản đối việc sửa hợp đồng và điều chỉnh hồi tố giá điện.
Đồng thời, các hiệp hội và nhà đầu tư kêu gọi Chính phủ đảm bảo tính ổn định pháp lý, thực hiện nhất quán các cam kết về phát triển năng lượng tái tạo và bảo vệ môi trường đầu tư. Việc xử lý thấu đáo vấn đề này không chỉ giúp khơi thông dòng vốn cho các dự án điện sạch mà còn nâng cao uy tín và năng lực thu hút đầu tư nước ngoài của Việt Nam.
Tin Hot:
- Giá vàng hôm nay
- Giá bạc hôm nay
- Giá cà phê hôm nay
- Giá xăng dầu hôm nay
- Giá cao su hôm nay
- Gia thép hôm nay
- Tham vọng xây dựng hải quân biển xanh của ông Kim Jong-un: Tín hiệu răn đe mới từ Bình Nhưỡng
- Ông Trump nói đàm phán với EU có tín hiệu tích cực, tạm lùi áp thuế 50%
- Việt – Pháp kêu gọi thúc đẩy hòa bình cho Ukraine và Trung Đông
- Mỹ có thể dừng phỏng vấn visa du học: Siết chặt an ninh, kiểm tra mạng xã hội
- Ông Trump tuyên bố Canada sẽ được miễn phí Vòm Vàng nếu trở thành bang thứ 51 của Mỹ
- Lãnh đạo Mỹ – Canada tranh luận về ý tưởng sáp nhập: Cuộc đối đầu ngoại giao chưa có hồi kết
- Nga phóng UAV nhiều chưa từng thấy, nghi nhằm vào căn cứ F-16 của Ukraine
- Chiến thuật dội mưa lửa UAV của Nga đẩy Ukraine vào thế khó
- Nga nêu lý do tập kích dữ dội Ukraine
- Lý do phương Tây dỡ hạn chế về vũ khí tầm xa cho Ukraine
- Chiến sự Ukraine ngày 28/5: Konstantinovka bên bờ vực, Ukraine gấp rút hành động
- Arab Saudi chi 142 tỷ USD nhưng khó mua F-35 từ Mỹ
- Hàng chục nghìn hộ kinh doanh sắp dừng nộp thuế khoán
- Cách các thành phố thu tỷ USD từ kinh tế đêm
Đức Huy
