Dù Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố đàm phán thương mại với Liên minh châu Âu (EU) đang có “những tín hiệu tích cực”, nhưng thực tế cho thấy nhiều rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu vẫn tồn tại và chưa có giải pháp khả thi trong ngắn hạn. Các chuyên gia cảnh báo những vấn đề như thâm hụt thương mại, thuế VAT, hàng rào phi thuế và chính sách nông nghiệp sẽ tiếp tục là các “điểm nghẽn” lớn trong quá trình thương lượng.

Tín hiệu hòa hoãn ban đầu chưa đủ để đột phá

Ngày 27/5, Tổng thống Trump cho biết Mỹ đang theo dõi “các bước đi tích cực” từ phía EU, sau khi ông quyết định lùi thời hạn áp thuế 50% đối với hàng hóa châu Âu từ ngày 1/6 sang 9/7. Trước đó, ông Trump đe dọa sẽ áp mức thuế cao do cho rằng các cuộc đàm phán với EU “không có tiến triển” và khối này “rất khó thương lượng”.

Dù vậy, việc EU thể hiện thiện chí trong cuộc điện đàm giữa Chủ tịch Ủy ban châu Âu Ursula von der Leyen với quan chức Mỹ chỉ mới là khởi đầu, còn quá trình đạt được một thỏa thuận thực chất sẽ phải vượt qua nhiều rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu phức tạp và kéo dài.

Thâm hụt thương mại: Tranh cãi chưa hồi kết

Một trong những rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu lớn nhất chính là thâm hụt thương mại. Ông Trump nhiều lần chỉ trích châu Âu vì bán nhiều hàng hóa sang Mỹ hơn chiều ngược lại, dẫn đến thâm hụt hàng hóa năm 2024 lên tới 157 tỷ euro.

Tuy nhiên, EU lập luận rằng họ lại chịu thâm hụt dịch vụ từ Mỹ – bao gồm các lĩnh vực như quảng cáo số, phần mềm, và điện toán đám mây – khiến thâm hụt tổng thể chỉ còn khoảng 48 tỷ euro, tương đương 3% kim ngạch thương mại song phương. Bất đồng về cách tính và nhìn nhận số liệu này là một rào cản lớn.

Việc EU mua thêm khí hóa lỏng từ Mỹ hay tăng cường nhập khẩu vũ khí cũng được nêu ra như giải pháp “mua thêm hàng Mỹ”, nhưng không mang lại kết quả lập tức, theo nhận định của các chuyên gia từ Bruegel và ING.

Nông sản và thực phẩm: Rào cản phi thuế cứng đầu

Tiêu chuẩn vệ sinh an toàn thực phẩm cũng là rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu khó gỡ. Mỹ nhiều lần kêu gọi EU mở cửa thị trường cho thịt bò nuôi bằng hormone và thịt gà rửa bằng clo, nhưng Liên minh châu Âu vẫn giữ lập trường kiên quyết bảo vệ tiêu chuẩn của mình.

Bà Mary Lovely từ Viện Kinh tế Quốc tế Peterson khẳng định:

“EU đã nhiều lần tuyên bố không thay đổi các quy định về an toàn thực phẩm, cây trồng biến đổi gen hay thịt rửa clo – những điểm nóng trong đàm phán với Mỹ.”

Thậm chí, nhượng bộ trong lĩnh vực này bị xem là “áp đặt tiêu chuẩn Mỹ lên châu Âu”, điều các nước thành viên EU không thể chấp nhận.

VAT: Hệ thống thuế khó thay đổi

Một trong những rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu khác là thuế giá trị gia tăng (VAT). Tổng thống Trump coi VAT là yếu tố gây bất công cho doanh nghiệp Mỹ khi xuất khẩu sang châu Âu. Tuy nhiên, hầu hết các chuyên gia kinh tế đều cho rằng VAT trung lập về thương mại, vì áp dụng đồng đều cho cả hàng nhập khẩu lẫn hàng nội địa.

Với hơn 170 quốc gia sử dụng VAT, trong đó có toàn bộ 27 thành viên EU, khả năng Mỹ buộc EU thay đổi hệ thống thuế vì bất mãn từ Washington là gần như bằng không.

Thuế xe hơi và chiến thuật “đe rồi đàm”

Một phương án “xuống nước” mà EU có thể chấp nhận là giảm thuế nhập khẩu xe hơi Mỹ, hiện đang ở mức 10%. Dù ông Trump thường phàn nàn Mỹ xuất khẩu xe ít hơn nhập, nhưng các chuyên gia cho rằng đây không phải vấn đề trọng yếu với EU, đặc biệt là Đức.

Theo ông Edward Alden từ Hội đồng Quan hệ Đối ngoại Mỹ, dù động thái này không tạo thay đổi lớn, nhưng có thể giúp Tổng thống Mỹ “giành chiến thắng mang tính biểu tượng”, thể hiện hiệu quả chính sách trước cử tri.

Phong cách đàm phán khó lường của ông Trump

Một đặc trưng của quá trình thương lượng hiện nay là phong cách đàm phán “đe dọa cao, chốt thấp” của ông Trump. Ví dụ, mức thuế 50% với EU đang bị tạm hoãn, tương tự cách ông từng đe áp thuế 145% với Trung Quốc trước khi chốt thỏa thuận ở mức thấp hơn.

Bà Mary Lovely nhận định:

“Về ngắn hạn, tôi không nghĩ mức thuế 50% sẽ thành hiện thực. Nhưng rõ ràng chiến lược của Trump tạo ra bất ổn chính sách lớn, ảnh hưởng đến niềm tin kinh doanh.”

Triển vọng: Có thể đạt được thỏa thuận nhỏ

Dù có nhiều rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu, giới phân tích tin rằng một thỏa thuận quy mô nhỏ vẫn có thể đạt được. Ông Edward Alden lấy ví dụ về thỏa thuận với Anh ngày 8/5, cho thấy Trump sẵn sàng ký kết các hiệp định có tính tượng trưng cao để làm dịu dư luận.

Tuy nhiên, để đạt được một thỏa thuận toàn diện, cần thời gian, thiện chí và sự nhượng bộ từ cả hai phía. Hiện tại, Nhà Trắng vẫn duy trì thuế cơ bản 10% với phần lớn hàng hóa EU, và áp thuế 25% với thép, nhôm, xe hơi. Đề xuất “thuế 0% có qua có lại” của EU vẫn nằm trên bàn đàm phán, nhưng chưa được phía Mỹ chấp thuận.

Kết luận

Các rào cản đàm phán Mỹ – châu Âu hiện tại không chỉ mang tính kinh tế mà còn sâu sắc về chính trị, văn hóa và quan điểm pháp lý. Thâm hụt thương mại, tiêu chuẩn vệ sinh thực phẩm, hệ thống thuế VAT và chính sách thuế nhập khẩu sẽ tiếp tục là những điểm nóng khiến hai bên khó tìm được tiếng nói chung trong ngắn hạn. Tuy nhiên, với phong cách thương lượng đặc trưng của ông Trump, một thỏa thuận mang tính biểu tượng vẫn là kịch bản có thể xảy ra trong thời gian tới.

Tin Hot:

Đức Huy