Theo số liệu chính thức được công bố ngày 21/4, các cảng biển Trung Quốc đã xử lý tổng cộng 6,3 triệu container trong vòng 7 ngày từ 14 – 20/4. Mức tăng này tương đương 10% so với cùng kỳ năm trước, phản ánh tốc độ tăng trưởng ổn định trong gần ba tháng liên tiếp. Trong bối cảnh chính quyền Trump áp thuế đến 145% đối với hàng hóa Trung Quốc, thì việc thương mại Trung Quốc vẫn duy trì nhịp tăng trưởng như vậy là điều đáng chú ý.
Đáng lưu ý, một phần lý do khiến thương mại Trung Quốc tiếp tục vững vàng là bởi các mặt hàng như điện thoại, máy tính và hàng điện tử giá trị cao vẫn được phía Mỹ tạm thời miễn trừ thuế quan. Theo ông Gerard DiPippo, Phó Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu RAND Trung Quốc, lượng hàng hóa nằm trong diện miễn trừ này có giá trị lên tới hơn 100 tỷ USD.
Thương mại song phương Mỹ – Trung đối mặt nguy cơ phân tách hoàn toàn
Trong một báo cáo mới đây, các chuyên gia kinh tế của ngân hàng ANZ (Australia & New Zealand) nhận định rằng thương mại Mỹ – Trung đang trên đà “tách rời”. Trong khi xuất khẩu của Mỹ sang Trung Quốc có xu hướng sụt giảm nhanh chóng, thì nhập khẩu của Mỹ từ Trung Quốc lại giảm chậm hơn do tính không thể thay thế của nhiều loại hàng hóa. Điều này có thể khiến thâm hụt thương mại của Mỹ với Trung Quốc tiếp tục gia tăng – hoàn toàn trái ngược với mục tiêu ban đầu của chính quyền Trump.
Thương mại Trung Quốc vì thế không chỉ duy trì ổn định mà còn có thể giành thêm lợi thế trong bối cảnh các nước khác bị phân tâm bởi chính sách thuế quan của Mỹ. Dữ liệu từ cảng Los Angeles – cửa ngõ container nhộn nhịp nhất nước Mỹ – cho thấy có tới 13 tàu từ Trung Quốc cập bến trong tuần qua. Tổng lượng container được xử lý ước tính hơn 120.000 – con số cao hơn so với hầu hết các tuần trước trong năm 2025.
Sự hỗ trợ từ thương mại điện tử và đa kênh vận tải
Một yếu tố khác giúp thương mại Trung Quốc vẫn phát triển là nhờ sự bùng nổ của các nền tảng thương mại điện tử như Shein và Temu. Doanh số bán hàng từ hai nền tảng này đã phục hồi mạnh mẽ trong tháng 3 và 4, theo báo cáo từ Bloomberg Second Measure. Đồng thời, Trung Quốc không chỉ dựa vào đường biển mà còn đa dạng hóa vận tải qua hàng không và đường sắt, giúp đảm bảo tính liên tục trong chuỗi cung ứng.
Những tín hiệu “ngấm đòn” ban đầu từ phía Trung Quốc
Dù vậy, các tín hiệu ban đầu cho thấy thương mại Trung Quốc không hoàn toàn miễn nhiễm với áp lực thuế quan. Theo dữ liệu từ Tập đoàn Đường sắt Quốc gia Trung Quốc, khối lượng hàng hóa vận chuyển bằng tàu hỏa sang châu Âu trong quý I/2025 đã giảm gần 10%.
Bên cạnh đó, người tiêu dùng Mỹ đã bắt đầu tích trữ các mặt hàng giá trị thấp từ Trung Quốc trước thời hạn kết thúc chính sách miễn thuế cho gói hàng dưới 800 USD vào tháng 5. Các nền tảng như Shein và Temu cũng đã cảnh báo sẽ tăng giá để bù đắp chi phí phát sinh từ thuế mới, điều có thể ảnh hưởng đến doanh thu và nhu cầu tiêu dùng từ Mỹ.
Thương mại Trung Quốc: Giữ vững nhưng đối mặt thử thách dài hạn
Tổng kết lại, thương mại Trung Quốc vẫn đang thể hiện sự vững vàng trong ngắn hạn, bất chấp áp lực mạnh mẽ từ các biện pháp thuế quan của Tổng thống Donald Trump. Tuy nhiên, các tín hiệu ban đầu về sự suy giảm vận chuyển đường sắt và lo ngại từ người tiêu dùng Mỹ cho thấy những rạn nứt đang bắt đầu xuất hiện.
Để duy trì đà tăng trưởng và giảm thiểu tác động từ thương mại toàn cầu biến động, Trung Quốc sẽ cần có chiến lược dài hạn nhằm mở rộng thị trường, cải tiến công nghệ sản xuất và đa dạng hóa nguồn cầu. Thương mại Trung Quốc không chỉ đang đứng trước phép thử lớn từ bên ngoài, mà còn cần chủ động thích ứng để duy trì vị thế xuất khẩu dẫn đầu toàn cầu.
Đức Huy
