Ngày 28/5, Tòa án Thương mại Quốc tế (CIT) đã chính thức ra phán quyết chặn thuế của ông Trump dựa trên Đạo luật Quyền Kinh tế Khẩn cấp (IEEPA). Phán quyết này không chỉ làm dấy lên tranh cãi về quyền hạn của Tổng thống Mỹ trong việc điều hành chính sách thương mại mà còn khiến các cuộc đàm phán quốc tế của Mỹ trở nên phức tạp hơn bao giờ hết.
Phán quyết của Tòa án Thương mại Quốc tế
Theo phán quyết, tòa án chặn thuế của ông Trump vì cho rằng việc áp thuế nhập khẩu lên các nước như Mexico, Canada, Trung Quốc nhằm giải quyết vấn đề nhập cư và fentanyl đã vượt quá quyền hạn mà IEEPA trao cho Tổng thống. Hội đồng ba thẩm phán của CIT khẳng định rằng Đạo luật này không cho phép Tổng thống sử dụng nó như một công cụ để điều tiết thương mại thông qua thuế.
CIT nhấn mạnh rằng theo Hiến pháp Mỹ, quyền điều tiết thương mại với nước ngoài thuộc về Quốc hội và không thể bị vượt qua bởi quyền khẩn cấp của Tổng thống. Hội đồng viết: “Việc áp thuế không bị bác bỏ vì lý do không hiệu quả, mà vì luật pháp liên bang không cho phép.”
Tác động đối với chiến lược thương mại của ông Trump
Việc tòa án chặn thuế của ông Trump gây ra một cú sốc lớn đối với chiến lược thương mại “đánh thuế để đàm phán” của ông. Tổng thống Trump luôn cho rằng ông có quyền áp thuế theo IEEPA để xử lý thâm hụt thương mại – điều ông coi là một “mối đe dọa nghiêm trọng” đến nền kinh tế quốc gia.
Tuy nhiên, CIT phản đối lập luận này và cho rằng thâm hụt thương mại không đủ tiêu chuẩn để được coi là tình trạng khẩn cấp theo định nghĩa trong luật. Phán quyết của tòa cũng nhấn mạnh rằng Quốc hội chỉ trao quyền tạm thời cho Tổng thống và với các điều kiện nghiêm ngặt, chứ không phải quyền vô hạn.
Phản ứng từ chính quyền và doanh nghiệp
Sau phán quyết, chính quyền Trump đã lập tức kháng cáo lên Tòa Phúc thẩm Liên bang tại Washington. Bộ Tư pháp Mỹ cho rằng vụ kiện nên bị bác bỏ vì các nguyên đơn – 5 doanh nghiệp nhỏ do tổ chức Liberty Justice Home đại diện – chưa thực sự chịu thiệt hại vì chưa bị áp thuế.
Tổng chưởng lý bang New York Letitia James hoan nghênh quyết định này, gọi đây là “một chiến thắng lớn cho người lao động, doanh nghiệp và pháp luật.” Bà nhấn mạnh: “Tổng thống không thể phớt lờ hiến pháp để áp mức thuế khổng lồ lên người dân Mỹ.”
Tác động đến đàm phán quốc tế và nền kinh tế
Việc tòa án chặn thuế của ông Trump đã tạo ra làn sóng nghi ngờ trong các cuộc đàm phán thương mại của Mỹ với hơn 10 quốc gia. Một số thỏa thuận gần đây với Trung Quốc và Anh có thể bị ảnh hưởng. Theo Reuters và AP, nếu không thể viện dẫn IEEPA, ông Trump sẽ cần thêm thời gian và quy trình phức tạp hơn, dựa vào các luật thương mại khác để áp dụng chính sách thuế mới.
Dù vậy, ông Trump vẫn có thể áp dụng thuế tạm thời 15% trong 150 ngày đối với các nước có thâm hụt thương mại lớn, dựa theo Mục 122 của Đạo luật Thương mại năm 1974. Ngoài ra, các mức thuế ông áp theo Mục 232 của Đạo luật Mở rộng Thương mại năm 1962 – chẳng hạn như thuế 25% với thép, nhôm và ô tô – vẫn giữ nguyên hiệu lực.
Tổng quan về chính sách thuế chưa từng có tiền lệ
Kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump đã sử dụng thuế như một công cụ chủ đạo trong chính sách đối ngoại. Ông áp thuế 10-30% lên hàng nhập khẩu từ nhiều nước và đặc biệt mạnh tay với Canada, Mexico, Trung Quốc. Đồng thời, ông còn đe dọa áp thêm thuế với các mặt hàng nhạy cảm như chip, dược phẩm, gỗ…
Chính sách này khiến thị trường tài chính thế giới rung chuyển suốt nhiều tháng và buộc nhiều tổ chức kinh tế phải điều chỉnh dự báo tăng trưởng của Mỹ. Tuy nhiên, đến thời điểm hiện tại, nhiều nhà phân tích cho rằng tác động của thuế nhập khẩu vẫn chưa thực sự đáng kể với nền kinh tế Mỹ.
Tương lai của chính sách thương mại Trump
Với việc tòa án chặn thuế của ông Trump, Tổng thống sẽ phải đối mặt với thách thức pháp lý trong ít nhất 7 vụ kiện liên quan đến quyền áp thuế. Phán quyết của CIT là lần đầu tiên có kết luận cụ thể, và nếu được các cấp tòa cao hơn giữ nguyên, sẽ làm suy yếu nghiêm trọng khả năng của Trump trong việc sử dụng thuế như công cụ chiến lược.
Mặc dù còn nhiều kẽ hở pháp lý cho phép Tổng thống áp thuế trong một số trường hợp, nhưng uy tín và khả năng đàm phán của Mỹ chắc chắn bị ảnh hưởng trong mắt các đối tác quốc tế.
Tin Hot:
- Tên lửa SM-6 – Lá chắn chiến lược chống vũ khí siêu vượt âm của Hải quân Mỹ
- Giá vàng hôm nay
- Giá bạc hôm nay
- Giá cà phê hôm nay
- Giá xăng dầu hôm nay
- Giá cao su hôm nay
- Giá thép hôm nay
- Tổng thống Zelensky đề xuất cuộc gặp ba bên với ông Trump và ông Putin để thúc đẩy hòa bình
- Tổng thống Trump cảnh báo ông Putin đang “đùa với lửa” sau loạt không kích tại Ukraine
- Ukraine phủ nhận tấn công trực thăng của Tổng thống Putin bằng UAV
- Tổng thống Trump: Mỹ cho Nga hai tuần trước khi thay đổi phản ứng
- Ukraine tập kích UAV quy mô lớn vào Moskva, khiến loạt sân bay tê liệt
- Tổng thống Putin lên tiếng về việc Nga sáp nhập Crimea năm 2014
- Elon Musk rời chính quyền Trump sau 130 ngày dẫn dắt nỗ lực cải tổ bộ máy
- Israel phá hủy máy bay của Houthi tại sân bay thủ đô Yemen
- IMF giải ngân 500 triệu USD cho Ukraine: Thêm bước tiến hỗ trợ kinh tế thời chiến
- Nga đáp trả tối hậu thư của Ukraine về đề xuất hòa bình: Căng thẳng ngoại giao gia tăng
- Đức viện trợ 5 tỷ euro cho Ukraine: Bước ngoặt trong hợp tác quốc phòng châu Âu
- Chiến sự Nga-Ukraine 30-5: Moscow mở chiến dịch toàn tuyến, loại hơn 1.200 binh sĩ Ukraine
- Nga chuẩn bị tấn công Đức nếu tên lửa Taurus được Ukraine sử dụng
- Serbia chuyển vũ khí cho Ukraine: Tình báo Nga đưa ra cáo buộc gây chấn động
Đức Huy
