Kế hoạch Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám vào năm 2030 đang đặt quốc gia này trước bài toán hóc búa: làm sao để duy trì tăng trưởng ngành công nghiệp nặng trong khi vẫn đảm bảo các cam kết về khí hậu và giảm phát thải carbon.

Kế hoạch mở rộng đầy tham vọng của ngành thép Ấn Độ

Theo báo cáo mới công bố ngày 20/5 của Global Energy Monitor (GEM) – tổ chức chuyên theo dõi các dự án năng lượng toàn cầu – Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám từ 200 triệu tấn lên 330 triệu tấn mỗi năm vào năm 2030. Với kế hoạch này, Ấn Độ tiếp tục củng cố vị thế là quốc gia sản xuất thép lớn thứ hai thế giới, chỉ sau Trung Quốc.

Tuy nhiên, GEM cảnh báo rằng nếu không có sự thay đổi trong công nghệ luyện thép, việc tăng mạnh sản lượng này có thể khiến lượng phát thải khí nhà kính từ ngành thép tăng gấp đôi trong vòng 5 năm tới, gây áp lực lớn lên mục tiêu phát thải ròng bằng 0 mà chính phủ nước này đặt ra cho năm 2070.

Công nghệ cũ – “gót chân Achilles” của thép Ấn Độ

Một trong những điểm đáng lo ngại nhất trong kế hoạch Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám là việc nước này vẫn chủ yếu sản xuất thép theo phương pháp truyền thống – sử dụng lò cao và than cốc.

Than cốc đóng vai trò như nhiên liệu chính trong lò cao, tạo ra carbon monoxide (CO) để khử oxy trong quặng sắt. Quá trình này tạo ra khí carbon dioxide (CO2). Kết quả là, với mỗi tấn thép được sản xuất theo công nghệ cũ, có khoảng 2,6 tấn CO2 được thải ra – cao hơn 25% so với mức trung bình toàn cầu.

Rủi ro khí thải và môi trường nếu không chuyển đổi

Theo GEM, năm 2022, Ấn Độ đã thải hơn 2,5 tỷ tấn CO2e (khí nhà kính quy đổi), trong đó 12% đến từ ngành thép. Nếu Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám mà vẫn sử dụng công nghệ lạc hậu, tỷ lệ này có thể tăng đáng kể, gây ảnh hưởng không nhỏ đến nỗ lực giảm phát thải toàn cầu.

Điều này đặc biệt nguy hiểm trong bối cảnh thế giới đang gấp rút hành động để hạn chế mức tăng nhiệt độ toàn cầu ở mức 1,5 độ C so với thời tiền công nghiệp.

Lựa chọn thay thế: Công nghệ thép xanh

Giải pháp mà các chuyên gia khuyến nghị cho Ấn Độ là chuyển dần sang công nghệ thép xanh, sử dụng lò hồ quang điện thay vì lò cao. Trong công nghệ này, các nguồn năng lượng như khí tự nhiên hóa lỏng (LNG) hoặc hydro được dùng thay thế than cốc. Ngoài ra, việc tận dụng thép phế liệu để tái chế cũng sẽ giúp giảm nhu cầu khai thác quặng mới, từ đó hạn chế phát thải và ô nhiễm môi trường.

Tuy nhiên, trở ngại lớn nhất với Ấn Độ là sự khan hiếm LNG và thép phế liệu chất lượng cao, trong khi hệ sinh thái tái chế của nước này vẫn chủ yếu hoạt động dưới hình thức phi chính thức, chưa được tổ chức bài bản.

Còn nhiều cơ hội nếu quyết liệt chuyển đổi

Dù vậy, nhà phân tích Henna Khadeeja từ GEM cho rằng vẫn còn cơ hội để Ấn Độ thay đổi định hướng. Hiện nay, phần lớn các dự án mở rộng sản xuất thép vẫn đang nằm trên giấy. Chỉ 8% trong số đó thực sự được đưa vào hoạt động. Điều này đồng nghĩa với việc Ấn Độ có thể điều chỉnh lại hướng phát triển, ưu tiên các công nghệ luyện thép phát thải thấp ngay từ giai đoạn quy hoạch.

Việc Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám không nhất thiết là điều tiêu cực nếu quá trình mở rộng gắn liền với chuyển đổi xanh.

Cam kết khí hậu và tiềm năng năng lượng tái tạo

Ấn Độ đang đặt mục tiêu phát thải ròng bằng 0 vào năm 2070. Cùng với đó là tham vọng sản xuất 500 GW điện sạch vào cuối thập kỷ này – đủ cung cấp cho khoảng 300 triệu hộ gia đình. Hiện tại, công suất điện mặt trời của Ấn Độ đã vượt 100 GW, chủ yếu được lắp đặt trong vòng 10 năm qua.

Nếu Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám mà không đi kèm với các giải pháp năng lượng xanh, mục tiêu Net Zero sẽ trở nên rất khó đạt được. Vì vậy, việc đồng bộ hóa chính sách công nghiệp với chiến lược năng lượng là điều tối quan trọng.

Kết luận

Việc Ấn Độ muốn tăng gấp rưỡi sản lượng thép xám vào năm 2030 là dấu hiệu cho thấy sự phát triển mạnh mẽ của ngành công nghiệp nước này. Tuy nhiên, nếu không kịp thời đầu tư vào công nghệ sạch, quốc gia Nam Á sẽ phải đối mặt với nguy cơ trở thành “điểm đen” về phát thải trong bản đồ khí hậu toàn cầu.

Để cân bằng giữa phát triển kinh tế và bảo vệ môi trường, Ấn Độ cần đưa ra các chính sách khuyến khích chuyển đổi công nghệ, xây dựng hệ sinh thái tái chế chính thức, và mở rộng nhanh chóng các nguồn năng lượng tái tạo. Chỉ khi đó, tham vọng công nghiệp hóa của Ấn Độ mới thực sự bền vững và mang tính toàn cầu.

Tin Hot: