Châu Âu dừng mua khí đốt Nga là mục tiêu mới được Liên minh châu Âu (EU) xúc tiến với kế hoạch công bố lộ trình chính thức trong thời gian tới. Đây là bước đi quyết liệt nhằm cắt đứt sự phụ thuộc năng lượng kéo dài hàng thập kỷ vào Moskva, đồng thời thể hiện quyết tâm của EU trong việc phản ứng trước cuộc xung đột Nga – Ukraine.

Kế hoạch dừng mua khí đốt Nga từ năm 2024, chấm dứt hoàn toàn trước 2027

Theo thông tin từ Reuters, ngày 6/5, ba quan chức EU xác nhận khối này dự kiến công bố kế hoạch dừng ký các thỏa thuận khí đốt mới với Nga từ cuối năm nay. Các hợp đồng hiện tại sẽ dần được loại bỏ, chậm nhất là đến cuối năm 2027. Tuy nhiên, để có hiệu lực, kế hoạch này cần sự phê chuẩn của Nghị viện châu Âu và phần lớn các nước thành viên.

Sau khi xung đột Nga – Ukraine nổ ra năm 2022, EU từng tuyên bố sẽ chấm dứt nhập khẩu nhiên liệu hóa thạch từ Nga vào năm 2027. Hiện tại, than đá và dầu mỏ vận chuyển bằng đường biển từ Nga đã bị trừng phạt, nhưng khí đốt vẫn là một ngoại lệ do sự phản đối của một số nước thành viên.

Khó khăn trong việc chấm dứt các hợp đồng khí đốt dài hạn

Việc Châu Âu dừng mua khí đốt Nga không hề đơn giản do nhiều quốc gia, đặc biệt là Slovakia và Hungary, vẫn phụ thuộc vào khí đốt Nga qua các đường ống truyền thống. Ngoài ra, một số khách hàng châu Âu còn bị ràng buộc bởi các hợp đồng “take-or-pay” với Gazprom – tập đoàn khí đốt quốc doanh Nga – buộc họ phải trả tiền dù không nhận hàng.

Ủy ban châu Âu (EC) đang xem xét cơ sở pháp lý để hỗ trợ các doanh nghiệp trong việc hủy bỏ các hợp đồng này mà không phải chịu phạt. Tuy nhiên, các chuyên gia pháp lý nhận định, việc viện dẫn “bất khả kháng” trong trường hợp này là rất khó khăn và có thể dẫn đến các vụ kiện tụng quốc tế.

Nguồn cung hiện tại và chiến lược thay thế

Tính đến nay, khoảng 19% lượng khí đốt mà châu Âu tiêu thụ vẫn đến từ Nga, chủ yếu thông qua đường ống TurkStream và các lô hàng khí tự nhiên hóa lỏng (LNG). Tỷ lệ này đã giảm mạnh so với mức gần 40% trước năm 2022.

Theo hãng nghiên cứu năng lượng Rystad Energy, khoảng 31% lượng LNG Nga mà châu Âu mua trong năm ngoái là các giao dịch giao ngay, không ràng buộc bởi hợp đồng dài hạn. Điều này tạo ra dư địa để EU thay đổi nguồn cung nhanh hơn, đặc biệt trong bối cảnh họ đang tăng cường nhập LNG từ Mỹ và các quốc gia khác.

Mỹ có thể trở thành nhà cung cấp thay thế

Để hỗ trợ quá trình Châu Âu dừng mua khí đốt Nga, EU đang tích cực tìm kiếm nguồn thay thế. Trong đó, LNG từ Mỹ là một trong những lựa chọn được ưu tiên. Đây cũng từng là điều Tổng thống Donald Trump thúc đẩy trong quá khứ nhằm thu hẹp thặng dư thương mại giữa EU và Mỹ.

Tuy nhiên, bài toán giá thành vẫn là thách thức lớn. LNG nhập từ Mỹ thường có chi phí cao hơn so với khí đốt qua đường ống từ Nga. Do đó, EC khẳng định mọi biện pháp áp dụng đều phải gây tổn thất cho Nga nhiều hơn cho chính EU và đảm bảo không gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến người tiêu dùng nội địa.

Kết luận

Việc Châu Âu dừng mua khí đốt Nga là một trong những động thái chiến lược có tính chất quyết định trong quan hệ năng lượng và địa chính trị giữa EU và Moskva. Dù còn nhiều rào cản pháp lý và kinh tế, nhưng kế hoạch này cho thấy cam kết rõ ràng của châu Âu trong việc độc lập về năng lượng và giữ vững lập trường trước những biến động toàn cầu. Nếu được thông qua và triển khai hiệu quả, đây sẽ là một bước ngoặt quan trọng trong lịch sử năng lượng của khu vực.

Tin Hot

Đức Huy