Vòm Vàng là một trong những dự án phòng thủ quốc gia đầy tham vọng do Tổng thống Donald Trump khởi xướng nhằm đối phó với nguy cơ tấn công hạt nhân và tên lửa từ các đối thủ chiến lược như Nga, Trung Quốc, Triều Tiên hay Iran. Với tổng ngân sách dự kiến lên đến 542 tỷ USD trong 20 năm tới, Vòm Vàng đang được kỳ vọng trở thành lá chắn tên lửa hiện đại nhất hành tinh, bảo vệ toàn bộ lãnh thổ nước Mỹ khỏi các mối đe dọa từ trên không và không gian.

Vòm Vàng – Siêu dự án phòng thủ tên lửa

Theo Tư lệnh Lực lượng Vũ trụ Mỹ, tướng Bradley Saltzman, hệ thống Vòm Vàng sẽ kết hợp các công nghệ phòng thủ tiên tiến trên mặt đất, trên không và trong không gian, lấy cảm hứng từ hệ thống Vòm Sắt (Iron Dome) nổi tiếng của Israel. Tuy nhiên, khác với Vòm Sắt chỉ chuyên đánh chặn tên lửa tầm ngắn, Vòm Vàng có quy mô và tham vọng lớn hơn nhiều khi hướng tới việc đánh chặn cả tên lửa đạn đạo xuyên lục địa (ICBM), tên lửa siêu vượt âm và các thiết bị bay không người lái tốc độ cao.

Quy mô và cấu trúc hệ thống Vòm Vàng

Vòm Vàng không phải là một hệ thống đơn lẻ mà là một mạng lưới tích hợp bao gồm:

Tên lửa đánh chặn động năng và phi động năng
Vũ khí năng lượng định hướng sử dụng laser và chùm hạt
Mạng lưới cảm biến mặt đất, radar và vệ tinh cảnh báo sớm
Các vệ tinh vũ trang hoạt động trên quỹ đạo, có khả năng giám sát và tiêu diệt mục tiêu ngay trong giai đoạn tăng tốc

Các công ty công nghệ quốc phòng như SpaceX, Palantir và Anduril đang đề xuất triển khai từ 400 đến 1.000 vệ tinh để tạo thành mạng lưới giám sát và đánh chặn toàn cầu. Nhóm vệ tinh thứ nhất có nhiệm vụ cảnh báo sớm và theo dõi mục tiêu, trong khi nhóm thứ hai được trang bị các vũ khí đánh chặn.

Mối lo về chi phí và hiệu quả

Dù mang tham vọng bảo vệ nước Mỹ toàn diện, Vòm Vàng cũng vấp phải nhiều chỉ trích vì chi phí khổng lồ. Văn phòng Ngân sách Quốc hội Mỹ (CBO) ước tính chỉ riêng chi phí xây dựng hệ thống vệ tinh đánh chặn cũng dao động từ 161 đến 542 tỷ USD trong vòng 20 năm. Nếu triển khai đầy đủ theo quy mô đề xuất, tổng ngân sách có thể vượt mốc 2.500 tỷ USD, gấp hàng chục lần chi phí triển khai Vòm Sắt của Israel.

Chi phí sản xuất và triển khai các tên lửa đánh chặn, theo chuyên gia Joseph Cirincione, thường cao gấp nhiều lần tên lửa tấn công. Ví dụ, trong các chiến dịch phòng thủ gần đây, Mỹ đã tiêu tốn hàng triệu USD để đánh chặn những tên lửa có giá chỉ vài nghìn USD từ lực lượng Houthi.

Nguy cơ vũ khí hóa không gian

Không chỉ dừng lại ở vấn đề tài chính, Vòm Vàng còn làm dấy lên lo ngại về nguy cơ vũ khí hóa không gian. Việc triển khai các vũ khí laser hoặc tên lửa đánh chặn trên vệ tinh có thể kích hoạt làn sóng chạy đua vũ trang mới giữa Mỹ, Nga và Trung Quốc, nhất là khi nhiều hiệp ước kiểm soát vũ khí đã không còn hiệu lực.

Theo giáo sư Christophe Wasinski (Đại học Tự do Brussels, Bỉ), hệ thống này có thể làm suy yếu chiến lược răn đe hạt nhân truyền thống và đẩy các cường quốc vào thế đối đầu, dẫn đến nguy cơ bùng nổ xung đột hạt nhân trong tương lai.

Kết luận: Vòm Vàng – Khi giấc mơ an toàn đối mặt với thực tế địa chính trị

Dự án Vòm Vàng có thể trở thành biểu tượng công nghệ và quốc phòng mới của nước Mỹ, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức về tài chính, kỹ thuật và ổn định địa chính trị toàn cầu. Trong bối cảnh mối đe dọa từ tên lửa ngày càng phức tạp, Mỹ cần đánh giá kỹ lưỡng tính hiệu quả, khả thi và tác động dài hạn trước khi đầu tư toàn lực vào sáng kiến này. Từ đó, việc phát triển lá chắn Vòm Vàng có thể giúp nước Mỹ đạt được mục tiêu kép: bảo vệ quốc gia và duy trì ổn định chiến lược trong kỷ nguyên không gian vũ trụ.

Tin Hot