I. Đôi nét về sản phẩm

1. Nguồn gốc

Đậu tương hay đậu nành (tên khoa học Glycine max) là loại cây Họ Đậu (Fabaceae), là loài bản địa của Đông Á. Tuy nhiên, hiện Châu Mỹ lại là nước chiếm sản lượng trồng trọt chính.

Tại Việt Nam, Đậu tương là cây nông nghiệp quen thuộc của người nông dân, các sản phẩm từ cây đậu tương cũng được ưa thích.

Một giạ đậu tương nặng 60 lbs (27,22 kg) và sản xuất khoảng 11 pound dầu và 48 pound bột đậu giàu protein.

2. Công dụng

Cây đậu tương là cây thực phẩm có hiệu quả kinh tế lại dễ trồng. Sản phẩm từ cây đậu tương được sử dụng rất đa dạng như dùng trực tiếp hạt thô hoặc chế biến thành đậu phụ, ép thành dầu đậu tương, nước tương, làm bánh kẹo, sữa đậu nành…đáp ứng nhu cầu đạm trong khẩu phần ăn hàng ngày của người cũng như gia súc.

Công dụng:

• Sản xuất khô đậu tương phục vụ thức ăn chăn nuôi (80%)
• Dầu đậu tương (Hàm lượng dầu đậu tương khoảng 18% đến 20%) phục vụ nhu cầu con người.
• Sản xuất xăng sinh học Ethanol.
• Khô đậu tương: 97% dùng chế biến thức ăn gia súc, 3% dùng chế biến thực phẩm thay thế protein, sữa đậu nành. Công dụng: 68% làm thức ăn, 7% sử dụng trong công nghiệp, 25% sử dụng dầu diesel sinh học và nhiệt sinh học.

3. Giá mùa vụ đậu tương

Do đậu tương thu hoạch vào mùa thu, giá đậu Mỹ trên CME thường theo chu kỳ:

• Chạm đáy khi thu hoạch ở đầu vụ tháng 9-10
• Tạo đỉnh vào cuối vụ tháng 5-7

4. Các nhà sản xuất đậu tương lớn

Do 3 nước Brazil,  Argentina và Mỹ là 3 quốc  gia chính sản xuất đậu tương, chiếm đến 81% sản lượng xuất khẩu toàn cầu. Các nước còn lại như Paraguay, Canada chiếm tỷ trọng không nhiều, thua xa các quốc gia chính. Do đó, diễn biến mùa vụ ở ba nước này là nhân tố chính ảnh hưởng tới giá.  Đậu tương là mặt hàng nông sản nổi bật nhất được cả Mỹ và Brazil xuất khẩu sang Trung Quốc.  Brazil và Mỹ sẽ tiếp tục là 2 nhà xuất khẩu hàng đầu về thị trường đậu tương toàn cầu.

Do vụ thu hoạch Đậu ở Bắc bán cầu và Nam bán cầu trái ngược nhau nên chu kỳ xuất khẩu của Mỹ và Brazil mang tính tuần hoàn, tương hỗ cho nhau. Nắm rõ thời điểm nào Mỹ vào mùa xuất khẩu sẽ giúp NĐT nắm bắt chu kỳ giá tốt hơn

II. Các nhân tố ảnh hưởng tới giá đậu tương

1. Thiên nhiên và thời tiết

Thời tiết và thiên tai sẽ ảnh hưởng đến năng suất, tiếp đó là ảnh hưởng tới nguồn cung. Trừ khi thời tiết thuận lợi cho hoạt động sản xuất cũng như phát triển sản phẩm, còn lại trong điều kiện quá nhiều nắng, quá khô, quá ẩm, quá nóng hoặc quá lạnh sản lượng nông nghiệp chắc chắn sẽ bị ảnh hưởng.

Thời tiết thuận lợi, vụ mùa bội thu sẽ dẫn đến Cung vượt cầu

Ngược lại thời tiết bất lợi, phá hủy vụ thu hoạch, dẫn đến thiếu hụt nguồn cung hàng hóa ra thị trường, đẩy giá lên cao hơn

2. Giá trị đồng đô la

Giống như hầu hết các mặt hàng giao dịch quốc tế, đậu nành được định giá bằng đô  la Mỹ.

Khi đồng đô la mạnh lên, điều đó có nghĩa là hàng hóa giao dịch bằng đô la trở nên đắt hơn so với hàng hoá trên các loại tiền tệ, gây ảnh hưởng tiêu cực đến nhu cầu đậu tương Mỹ.

Ngược lại, khi đồng đô la suy yếu, giá hàng hóa bằng đô la rẻ hơn, lợi thế cạnh tranh hơn so với hàng hoá các tiền tệ khác, tăng nhu cầu đậu tương dẫn đến tăng giá. Đồng đô la suy yếu cũng có thể giảm động lực sản xuẩ tăng sản lượng của các nhà sản xuất.

3. Chính sách (thuế, hiệp định…)

Đậu tương là mặt hàng nông sản quan trọng, được xuất khẩu sang nhiều nước. Do đó, các hiệp định thương mại hay chính sách thuế quan sẽ có ảnh hưởng nhu cầu xuất/nhập khẩu của từng nước. Ví dụ: Năm 2018, Trung Quốc tuyên bố sẽ tăng thuế nhập khẩu đậu tương từ Mỹ. Thông tin trên đã tác động làm tăng giá đậu tương Mỹ ở Trung Quốc, từ đó làm giảm nhu cầu nhập khẩu đậu tương từ Mỹ.

4. Nhu cầu từ Trung Quốc

Với vị thế là quốc gia nhập khẩu đậu tương số 1 trên thế giới, nhu cầu nhập khẩu từ Trung Quốc sẽ ảnh hưởng lớn tới giá đậu tương. Chú ý tới dữ liệu nhập khẩu đậu tương của Trung Quốc ( Đây là dấu hiệu cho thấy nhu cầu tiêu thụ đậu tương).

Từ năm 1986 đến 2012, sản xuất thịt của Trung Quốc đã tăng 250%. Tuy nhiên, Trung Quốc không thể tự sản xuất đủ thức ăn chăn nuôi. Do đó nhu cầu nhập khẩu đậu tương là điều thiết yếu.

5. Giá năng lượng

Năng lượng chiếm một phần đáng kể trong chi phí vận hành của hầu hết các loại cây trồng. Giá năng lượng tăng cao hơn đồng nghĩa với việc chi phí sản xuất đậu tương cao hơn và chi phí vận chuyển đậu tương ra thị trường cũng cao hơn. Nói cách khác, chi phí đầu vào trong quá trình sản xuất tăng làm cho giá đậu tương tăng.

6. Mức dự trữ

Dự trữ (hay còn được gọi là “hàng tồn kho”) đóng vai trò như một “tấm đệm dự phòng” cho cả người sản xuất và người tiêu dùng đậu tương. Thông thường, lượng dự trữ giảm xảy ra nếu nhu cầu tăng nhanh hơn cung, dẫn đến giá đậu tương cao hơn. Tuy nhiên, lượng dự trữ giảm có thể khiến thị trường đậu tương dễ bị tổn thương hơn do nguồn cung bị gián đoạn ngoài dự kiến hoặc nhu cầu tăng đột biến.

7. Các báo cáo

Báo cáo xuất khẩu

Báo có kiểm tra xuất khẩu

Báo cáo cung cầu

Báo cáo tiến độ mùa vụ

Báo cáo cam kết thương nhân (COT)

Báo cáo sản xuất sinh học (EIA)

Theo quy định của sản phẩm Đậu tương CBOT giao dịch trên Sở Giao dịch Hàng hóa CBOT.

Đậu tương được giao dịch là đậu tương loại 1, đậu tương loại 2, đậu tương loại 3 đáp ứng những tiêu chuẩn được mô tả ở bảng dưới: