1. Nguồn gốc

Ca cao tên La Tinh là Theobroma cacao, có nghĩa là “thức ăn của các vị thần” – Food of the Gods. Nguồn gốc của cây ca cao là từ Trung Mỹ và Mexico, được những người Aztec và Maya bản xứ khám phá nhưng ngày nay hầu hết những nước nhiệt đới cũng có thể trồng cây này. Loại quả này cũng đóng một vai trò rất lớn trong nhiều nền văn hóa của Trung Mỹ cổ.

Ca cao là một loại cây trồng nổi tiếng và có lợi nhuận cao với sản lượng tiêu thụ hàng năm trên 4,5 triệu tấn. Ca cao là mặt hàng quan trọng trên thị trường thế giới. Hạt ca cao đã được sử dụng từ lâu đời trong nhiều ứng dụng khác nhau và có nhu cầu thị trường mạnh mẽ.

Quốc gia sản xuất ca cao lớn nhất thế giới là Bờ Biển Ngà với tỉ lệ 30% tổng sản lượng cacao trên toàn thế giới, tiếp theo là Ghana, Indonesia và Nigeria, góp phần chiếm 38% tổng sản lượng hạt ca cao trên toàn thế giới. Nền kinh tế của các quốc gia này phụ thuộc nhiều vào giá ca cao, phần lớn thu nhập từ xuất khẩu đến từ việc bán hạt ca cao ra thị trường quốc tế.

Ca cao cũng được biết đến là nguyên liệu sản xuất ra món ăn nổi tiếng thế giới: Socola. Châu Âu là thị trường sản xuất và xuất khẩu socola lớn nhất trên thế giới. Với nhu cầu đa dạng của ngành công nghiệp socola và ca cao, người tiêu dùng châu Âu luôn tìm kiếm các nguồn cung cấp có chất lượng và nguồn gốc khác nhau. Sự đa dạng này đang thúc đẩy thị trường ca cao ở châu Âu phát triển mạnh mẽ. Bên cạnh đó, việc sử dụng lớp phủ ca cao ngày càng được coi trọng trong chế biến rau củ, trái cây và ngũ cốc để tăng thêm hương vị cho các sản phẩm.

Một số công ty nổi tiếng trên thế giới trong ngành sản xuất socola bao gồm Nestlé (Thụy Sĩ), Hershey & Mars (Mỹ)…

2. Đặc điểm

Ca cao là loại cây thường xanh tầng trung, thân gỗ nhỏ, cao khoảng 4-8m, có thể đạt đến chiều cao 10-20m trong điều kiện tự nhiên. Cây thích hợp với môi trường bóng rợp và có khả năng chịu bóng tốt, cho phép trồng xen canh để tiết kiệm diện tích đất.

3. Công dụng của ca cao

Dưới đây là một vài công dụng phổ biến của ca cao

Làm sữa và bánh kẹo: 

Bánh kẹo và sữa là các sản phẩm chiếm phần lớn lượng ca cao sử dụng để sản xuất.

Đặc biệt một sản phẩm vô cùng nổi tiếng trên thế giới mỗi khi nhắc đến ca cao, đó chính là socola.

Kem dưỡng ẩm và xà phòng: 

Ở dạng lỏng, ca cao được tinh chế thành kem dưỡng ẩm vì có tác dụng săn chắc và chống lão hóa da

Thức ăn cho chăn nuôi:

Vỏ hạt ca cao sau khi tách có thể sử dụng như thức ăn cho gia súc

Phân bón cho cây trồng:

Phần lớn vỏ ca cao được sử dụng làm phân bón do tính giữ nước trong vỏ

4. Gieo trồng và thu hoạch

Trong hầu hết các khu vực, đặc biệt là ở Bờ Biển Ngà và Ghana, nơi mà tổng sản lượng chiếm tới 55% sản lượng thế giới, việc trồng cây cacao thường diễn ra vào tháng 3 và tháng 4. Trong giai đoạn này, cây ca cao đang ở giai đoạn thụ phấn. Sau khoảng 5 tháng, cây ca cao sẽ phát triển ra quả và đến khi chín đủ, thời gian từ tháng 8 đến tháng 2 là thời điểm chính cho việc thu hoạch.

Trong ngành ca cao, xu hướng giá thường có chiều hướng tăng dần đến cuối năm, tuy nhiên, giá thường biến động theo chu kỳ từ 2-3 tháng, tuân theo chu kỳ nhập hàng và sản xuất theo từng quý. Ngoài ra, có các đợt điều chỉnh giá lớn trong năm, như vào tháng 3, tháng 5 và tháng 10, thường dẫn đến mức giảm khoảng 5% so với đỉnh trước đó. Với việc Bờ Biển Ngà là một trong những quốc gia có lượng xuất khẩu ca cao lớn nhất thế giới, thông tin về mùa trồng cây ca cao trong tháng 3 và tháng 4 thường là yếu tố quyết định đến sự biến động mạnh mẽ của giá cả. Do đó, thông tin về tình hình mùa vụ có thể gây ra những biến động lớn trong giá cả, đặc biệt là nếu có tin tức về một vụ mùa tốt.

5. Tình hình sản xuất và xuất nhập khẩu ca cao

Châu Phi dẫn đầu trong các châu lục về số lượng sản lượng ca cao trên thế giới với hơn 70% sản lượng, theo sau lần lượt là Châu Mỹ gần 20%, Châu Á và Châu Đại Dương hơn 10%.

Các quốc gia nghiền ca cao hàng đầu thế giới gồm có: Bờ biển Ngà, Hà Lan, Mỹ,…. Những hãng sản xuất socola hàng đầu thế giới gồm: Mars (Mỹ), Mondeles (Mỹ), Ferrero (Italy),…

6. Tình hình nhập khẩu

Dẫn đầu trong các nước có khối lượng và giá trị nhập khẩu ca cao lớn nhất thế giới tính tới thời điểm 2019 là Hà Lan với gần 1,500 nghìn tấn đạt trị giá gần 3 triệu nghìn USD, tiếp theo đó lần lượt là Đức, Mỹ, Malaysia, Belgium, Indonesia,…

7. Tình hình xuất khẩu

Dẫn đầu về khối lượng và giá trị xuất khẩu ca cao trên thế giới tính đến thời điểm năm 2019 là Bờ biển Ngà với gần gần 1,800 nghìn tấn đạt trị giá khoảng 4 triệu nghìn USD, theo sau lần lượt là quốc gia Ghana, Ecuador, Hà Lan,…

Phần lớn các quốc gia xuất khẩu ca cao thường thuộc khu vực Tây Phi, bằng chứng là Tây Phi sản xuất 3/4 ca cao của thế giới. Nhưng có 1 sự thật là ở đây gần như không như không sản xuất các sản phẩm socola.

8. Các yếu tố ảnh hưởng đến giá

8.1 Cung cầu ca cao

Sản lượng ca cao đã tăng đáng kể trong suốt 30 năm kể từ năm 1985. Tuy nhiên, trong khoảng gần 5 năm gần đây, mức sản lượng này đang ổn định mà không có sự gia tăng đột biến.

Một phần nguyên nhân có thể được đề cập đến là việc lượng nghiền ca cao cũng đồng thời giảm và chưa thấy bất kỳ dấu hiệu tích cực nào. Ngoài ra, tình hình thời tiết thuận lợi cũng không có nhiều biến động đáng kể đối với lượng dự trữ ca cao. Trong năm 2020, dù đối mặt với nhiều thiên tai và dịch bệnh, lượng sản xuất và tiêu thụ đều giảm đối với hầu hết mọi sản phẩm. Tuy nhiên, việc dự trữ ca cao vẫn được ghi nhận ở mức dương, mặc dù lượng này rất nhỏ. Điều này cho thấy nhu cầu tiêu thụ đang giảm so với khả năng sản xuất của sản phẩm ca cao.

8.2 Yếu tố thời tiết

Chỉ số VHI (Vegetation Health Index – Chỉ số Sức khỏe Thực vật) là một chỉ số tổng hợp các điều kiện nhiệt độ và độ ẩm của đất. Giá trị dưới 40 cho thấy điều kiện khắc nghiệt về nước và nhiệt, trong khi giá trị trên 60 cho thấy điều kiện thuận lợi cho sự phát triển của cây.

Trong trường hợp có mưa, khi chỉ số dưới 90 mm thể hiện lượng mưa dưới mức trung bình trong thời kỳ đó. Trong khi đó, giá trị trên 110 mm cho thấy mưa vượt trội so với trung bình.

Vì hầu hết khu vực trong quốc gia Bờ Biển Ngà đều trồng ca cao, do đó, nếu thời tiết khắc nghiệt chiếm ưu thế, sẽ gây ảnh hưởng tiêu cực đến nguồn cung ca cao. Cụ thể, khu vực Daloa, với sản lượng chiếm tỉ lệ đáng kể trong nước, thì tình hình thời tiết tại đây cũng sẽ có tác động mạnh mẽ đến lượng cung ca cao của cả quốc gia.

8.3 Tình hình chính trị

Yếu tố chính trị đang có ảnh hưởng đáng kể đến nguồn cung ca cao, đặc biệt là do vấn đề lao động trẻ em trong ngành này. Trẻ em thường bị ép buộc phải làm việc trong môi trường khắc nghiệt, tiếp xúc trực tiếp với các chất độc hại mà không được bảo vệ bằng đồ bảo hộ, và sử dụng các công cụ nguy hiểm để thu hoạch ca cao.

Do đó, thông tin liên quan đến chính sách bảo vệ trẻ em sẽ ảnh hưởng đến nguồn cung ca cao. Điều này phụ thuộc vào việc liệu lao động trẻ em có được thay thế bằng người lớn để tăng năng suất, hay các quốc gia có áp dụng các biện pháp trừng phạt cao hơn đối với việc sử dụng lao động trẻ em dưới 16 tuổi trong các khu vực trồng cây ca cao.

Hình ảnh của tổ chức Bảo vệ Trẻ Em thế giới lên án việc hơn 2 triệu trẻ em phải làm những công việc nguy hiểm tại các khu vực gieo trồng ca cao ở Bờ Biển Ngà và Ghana. Các công việc có thể kể đến như bê vác nặng, tiếp xúc với hóa chất, sử dụng các dụng cụ sắc nhọn………..

8.4 Chu kỳ sản xuất phức tạp

Quy trình sản xuất từ khi trồng cây ca cao đến khi thu hoạch đòi hỏi một nỗ lực kéo dài suốt nhiều năm. Nông dân phải đưa ra quyết định về việc trồng cây từ rất lâu trước khi họ có thể nhận được lợi nhuận từ khoản đầu tư của mình. Các yếu tố như triển vọng về giá cả trong tương lai có ảnh hưởng đáng kể đến quyết định sản xuất. Tuy nhiên, vì có chu kỳ sinh trưởng kéo dài như vậy, nguồn cung ca cao thường không thể phản ứng nhanh chóng trước những biến động về nhu cầu. Điều này có thể dẫn đến tình trạng khan hiếm ca cao và tăng giá đột ngột. Vấn đề phức tạp hơn là ca cao dễ bị hỏng và không thể lưu trữ vô thời hạn.

8.5 Cơ sở hạ tầng và giao thông vận tải

Ca cao được trồng ở hầu hết các vùng nghèo khó trên thế giới với cơ sở hạ tầng hạn chế. Đường xá và thiết bị giao thông kém khiến khu vực này dễ bị gián đoạn nguồn cung.

Ví dụ: mưa quá nhiều có thể dẫn đến sự chậm trễ đáng kể trong việc vận chuyển cacao đến người tiêu dùng. Những sự chậm trễ này có thể dẫn đến thiếu hụt nguồn cung và giá cao hơn.

8.6 Sở thích của người tiêu dùng đối với các sản phẩm làm từ ca cao

Các thay đổi trong sở thích của người tiêu dùng có thể ảnh hưởng đến nhu cầu về ca cao và gây ra tác động đối với giá cả. Tại các quốc gia phương Tây, việc tiêu thụ socola đen đang tăng lên do sự quan tâm tích cực về lợi ích sức khỏe của nó. Sản xuất socola đen đòi hỏi sử dụng nhiều ca cao hơn so với socola sữa. Nhu cầu tăng của người tiêu dùng ở các thị trường mới nổi cũng có thể làm tăng giá ca cao. Vì socola là một sản phẩm đa dạng, nhu cầu của nó thường phụ thuộc vào mức độ giàu có của người tiêu dùng. Trong ngành công nghiệp chung, ca cao được xem là một trong những mặt hàng hàng đầu trong thị trường giao dịch hàng hóa phái sinh, với giá thường được duy trì ở mức cao và ổn định trong nhiều năm.

8.7 Lạm phát và giảm phát bảng Anh

Ca cao là một trong những mặt hàng cuối cùng vẫn được giao dịch bằng đồng bảng Anh. Khi đồng bảng Anh giảm giá, giá ca cao trên thị trường kỳ hạn London sẽ tăng cao. Tuy nhiên, hợp đồng tương lai ca cao của Hoa Kỳ được giao dịch bằng đô la Mỹ, do đó giá của chúng sẽ bị ảnh hưởng bởi tình trạng của đồng tiền Mỹ.

9. Xu thế đầu cơ

Tương tự như đa số các sản phẩm hàng hóa khác, giá của ca cao cũng chịu ảnh hưởng đáng kể từ các nhà đầu tư, đặc biệt là các quỹ. Vị thế ròng của các quỹ ở mức tích cực thường tượng trưng cho sự kỳ vọng vào việc giá ca cao sẽ tiếp tục tăng. Ngược lại, khi vị thế ròng giảm, có thể dự báo giá sẽ giảm trong thời gian tới. Về sản phẩm ca cao, vị thế của các quỹ tính đến đầu năm 2021 vẫn duy trì ở mức tích cực nhưng không đến mức lớn. Điều này cho thấy kỳ vọng về giá sẽ tăng không cao, và có thể giá sẽ giảm trong giai đoạn từ tháng 3 đến tháng 4.

10. Báo cáo liên quan đến ca cao

Báo cáo về quá trình nghiền ca cao đóng vai trò quan trọng trong việc định hình giá cả của các sản phẩm bánh kẹo, đặc biệt là ca cao. Trên thị trường hiện nay, các báo cáo nghiền ca cao được phân loại theo khu vực, ví dụ như Bắc Mỹ, Châu Âu, Châu Á, v.v.

Mỗi báo cáo cung cấp thông tin chi tiết về khối lượng nghiền và thường so sánh với dữ liệu lịch sử. Cụ thể, các báo cáo này thể hiện nhu cầu của người tiêu dùng dựa trên mức tiêu thụ trong thời gian đánh giá. Từ các số liệu này, thông qua phân tích khách quan, nếu mức tiêu thụ giảm, điều này cũng ảnh hưởng đến nhu cầu ca cao và có thể làm giảm giá của nó.

Trong khoảng thời gian từ tháng 1 năm 2015 đến đầu tháng 3 năm 2021, độ tương quan giữa sản phẩm ca cao và một số sản phẩm khác trên thị trường như ngô, lúa mì, đậu tương và đường đều được xác định là thấp.

Từ kết quả này, có thể kết luận rằng trong quá trình phân tích, cần hạn chế việc áp dụng xu hướng của các loại hàng hóa khác lên xu hướng của ca cao. Ngoài ra, vì ca cao được tiêu thụ lớn ở khu vực châu Âu, nên sản phẩm này chịu ảnh hưởng tương đối lớn từ đồng Bảng Anh. Độ tương quan giữa hai sản phẩm này trong trung và dài hạn đều duy trì ở mức cao, với tỷ lệ trên 50% qua các năm.

Theo quy định của sản phẩm Ca cao ICE US giao dịch trên Sở giao dịch hàng hóa ICE US.